24 maja 2019 r. w siedzibie Akademii Dyplomatycznej MSZ Ukrainy w Kijowie odbyła się konferencja poświęcona 450. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej pod dewizą: „Wolni z wolnymi, równi z równymi”.
Organizatorami konferencji byli: Instytut Polski w Kijowie, Ambasada Republiki Litewskiej na Ukrainie, Instytut Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Akademia Dyplomatyczna MSZ Ukrainy im. Hennadija Udowenki, Towarzystwo naukowe historii dyplomacji oraz stosunków międzynarodowych, Przedstawicielstwo Polskiej Akademii Nauk w Kijowie.
W konferencji wzięli udział historycy z Białorusi, Wielkiej Brytanii, Litwy, Niemiec, Polski oraz Ukrainy.
Ambasador RP Bartosz Cichocki - „Kiedy dziś rozmawiamy o aspiracjach i znaczeniu integracyjnego procesu europejskiego, także dla Ukrainy, to dyskusja o doświadczeniu, źródłach powstania i upadku unii lubelskiej jest bardzo aktualna”
Zdaniem historyków, reprezentujących Ukrainę, była to pierwsza w okresie niepodległej Ukrainy konferencja w całości poświęcona temu tematowi. Uczestnicy spotkania uwydatnili, że Unia Lubelska była poprzednikiem współczesnej Unii Europejskiej.
„Unia lubelska jest "babcią" Unii Europejskiej. Kiedy dziś rozmawiamy o aspiracjach i znaczeniu integracyjnego procesu europejskiego, także dla Ukrainy, to dyskusja o doświadczeniu, źródłach powstania i upadku Unii Lubelskiej jest bardzo aktualna – powiedział ambasador RP na Ukrainie Bartosz Cichocki, który otworzył konferencję wespół z ambasadorem Litwy Mariusem Janukonisem oraz ukraińskim wiceministrem spraw zagranicznych Wasylem Bodnarem.
dr hab. Henryk Litwin z MSZ RP wygłosił referat pt. „Hawryło Bokiej, lider wołyńskiej szlachty w czasie sejmu unijnego 1569 roku”
Jego zdaniem Unia Lubelska, która była wspólnym, cywilizacyjnym i reformistycznym wysiłkiem narodów, które do niej przystąpiły, dziś odgrywa ważną rolę w dyskusjach o powrocie Ukrainy do zjednoczonej Europy.
„Taka konferencja jest też rzeczą niezwykle aktualną w kontekście pewnych niezrozumiałych dla nas po stronie ukraińskiej decyzji administracyjnych dotyczących przeszłości. Chcemy pokazać, że dialog historyczny nie jest wyłącznie obszarem sporu i kontrowersji; jesteśmy w stanie współpracować w gronie polsko-litewsko-ukraińskim i pochwalić się na zewnątrz konstruktywnym podejściem i pracą w tym obszarze” – powiedział ambasador Polski.
Ambasador Litwy Marius Janukonis zauważył, że zawarcie Unii Lubelskiej implikowało rozwój naszego regionu. „To był progres; Wielkie Księstwo Litewskie i Królestwo Polskie połączyły swoje systemy polityczne, ponieważ trzeba było bronić się przed zagrożeniami zewnętrznymi. Niektórzy porównują Unię Lubelską z prototypem Unii Europejskiej i sądzę, że to ma sens” – ocenił.
Zgodnie z decyzją Sejmu rok 2019 jest rokiem Unii Lubelskiej. Unia ta, która zapoczątkowała wielowiekowy związek Polski i Litwy w formacie Rzeczpospolitej Obojga Narodów, została zawarta w Lublinie 1 lipca 1569 roku i ratyfikowana trzy dni później przez króla Zygmunta II Augusta.
Oficjalne nazwy wieloetnicznego organizmu państwowego brzmiały: Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie; Lenkijos Karalystė ir Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė [lit.]; Королівство Польське та Велике князівство Литовське [ukr.].
