Para ślubna w pierwszych klatkach filmu o kamienieckiej twierdzy to niewątpliwie dobry znak dla tego nowego młodzieżowego projektu
„Na widok baszt i rondeli fortecznych zdobiących szczyty skał wielka otucha wstąpiła im zaraz w serca. Albowiem wydawało się niepodobnym, aby jaka inna ręka prócz boskiej mogła zburzyć to orle gniazdo na szczycie otoczonych pętlicą rzeki wiszarów uwite. Dzień był letni i cudny; wieże kościołów i cerkwi wyglądające spoza wiszarów świeciły jak olbrzymie świece; spokój, pogoda i wesołość unosiły się nad jasną krainą”.
Tak to najsłynniejsza polska twierdza, jedna z najważniejszych warowni na południowo wschodnich kresach Rzeczypospolitej została uwieczniona w jednej z części Trylogii Henryka Sienkiewicza, w „Panu Wołodyjowskim”.
W taki też „cudny” - jak w opisie - słoneczny czerwcowy dzień roku 2018 (czyli niemal cztery stulecia później) na skalistym, stożkowatym płaskowyżu otoczonym murami obronnymi sięgającymi do przepaścistego jaru rzeki Smotrycz – dokładniej - na tarasach widokowych kamienieckiej twierdzy licznych spacerujących tu turystów zaintrygowała grupa dziennikarzy, historyków i publicystów przybyłych tu z Kijowa, uzbrojona w kamery, dyktafony i śmigły dron.
Przebiegało tu przedsięwzięcie nieprzeciętne, a mianowicie, rozpoczęto realizację unikalnego projektu filmowego, w ramach którego powstanie cykl filmów i reportaży z Ukrainy nt. polsko-ukraińskiego dziedzictwa historycznego pt. „Polska i Ukraina. Śladami historycznego dziedzictwa".
W inauguracji projektu wzięli udział główni jego organizatorzy - dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie Bartosz Musiałowicz, przedstawiciele Stowarzyszenie Integracja Europa-Wschód - prezes Krzysztof Kalita i Iryna Vitiuk oraz zaproszona ekipa dziennikarzy obejmująca kanały telewizyjne ICTV, Kanał 5, Espresso, a także redakcje pism „Zerkało Tyżnia”, „Ukraińskij Żurnał”, „Diłowa Stolica”, „Słowo Polskie”, „Dziennik Kijowski”.
«В рамках проекту створено сторінку на Фейсбуку (PL-UA. Історія з дрона / Historia z drona), та на Ютубі. Очікуємо, що наприкінці літа побачимо перші фільми. Починаємо переговори про можливість їх показу на телеканалах. Сподіваємося на зростання зацікавленості спільною спадщиною як у Польщі, так і в Україні. Спільна держава — спільне минуле, спільна турбота — в майбутньому» - powiedział inicjator projektu - Bartosz Musiałowicz, dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie, w dniu jego inauguracji i uruchomił dron, celem sfilmowania naddniestrzańskiej fortecy w Chocimiu
Projekt przewiduje stworzenie w bieżącym roku ponad 100 krótkich produkcji filmowych poświęconych wybranym obiektom dziedzictwa architektonicznego, które powstały w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
W pracę przy tworzeniu filmów zaangażowano polsko-ukraiński zespół, w skład którego wchodzą historycy, publicyści, dziennikarze, organizacje pozarządowe oraz młodzież.
Projekt uzyskał wsparcie Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP i jest realizowany przez Stowarzyszenie Integracja Europa-Wschód, w partnerskiej współpracy z Instytutem Polskim w Kijowie, którego dyrektor Bartosz Musiałowicz jest inicjatorem przedsięwzięcia. Nagrania filmowe zostaną wykonane przez profesjonalny zespół filmowy Ukrainian Communication Group.
Na liście ponad setki miejsc, które zostaną sfilmowane znajdą się twierdze, pałace, kościoły i inne ciekawe zabytki.
Powstające w ramach projektu reportaże będą umieszczane na specjalnie w tym celu stworzonej stronie internetowej oraz kanale YouTube. Zachęcamy również do śledzenia relacji z powstawania cyklu filmów na profilu Facebook projektu (www.facebook.com/pluazdrona/).
Do współpracy zaproszono także Winnickie Stowarzyszenie Historyczne, Winnickie Regionalne Centrum Informacji "Kreatyw", Instytut Polityki Międzynarodowej i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Muzeum Dialogu Kultur w Kielcach oraz zespoły polskich i ukraińskich historyków na czele z dr Radosławem Sikorą z Polski oraz dr Ołeksandrem Alfiorowem i Dmytro Antoniukiem z Ukrainy.
Ekipa odpowiedzialna za nagrania filmów z wykorzystaniem dronów to specjaliści z Ukrainian Communication Group.
W bezpośrednie działania jako partner zaangażowany jest również Instytut Polski w Kijowie. Wspólnie z Instytutem zaplanowano m.in. organizację konferencji nawiązującej tematycznie do 360 rocznicy podpisania ugody hadziackiej.
Oprócz ww. cyklu filmów organizatorzy zaangażują w projekt młodzież z Kielc i partnerskiej Winnicy.
„Poprzez nawiązanie do dziedzictwa kulturowego i historycznego dawnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów chcemy promować Polskę na Ukrainie oraz wspierać polsko-ukraiński dialog – mówi Krzysztof Kalita, prezes Stowarzyszenia Integracja Europa-Wschód - chcemy ten dialog wzmocnić o narrację historyczną, odwołującą się do najlepszych momentów w naszej wspólnej historii”
We wrześniu na Ukrainę wyruszą polscy i ukraińscy studenci i uczniowie, którzy odwiedzą wybrane historyczne miejsca i nagrają relacje ze spotkań z mieszkańcami, historykami czy lokalnymi przewodnikami. Działania te będą widoczne na portalach społecznościowych Facebook, YouTube i in.
Poprzez szeroką promocję w Internecie, mediach i zaangażowanie młodzieży uda się dotrzeć do szerokiego grona odbiorców i nawiązać międzypokoleniowy dialog o wspólnej historii. Jest to ważne, gdyż wiele z tych miejsc, które zostaną w projekcie sfilmowane może nie przetrwać upływu czasu. Warto zatem podejmować działania na rzecz popularyzacji i zachowania miejsc wspólnego historycznego dziedzictwa wśród młodych pokoleń Polaków i Ukraińców.
Kto wie? Może dzięki tym wysiłkom uda się zachęcić do wędrówek śladami wspólnej historii dawnej Rzeczypospolitej przyszłych mecenasów kultury, inwestorów, czy rekonstruktorów zabytków?
SYTUACJA WYJŚCIOWA PROJEKTU
Współczesna Ukraina to dziś strategiczny sąsiad Polski. Jednakże dawniej sąsiedztwo to było bliższe i składało się na wspólne dzieje Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Był to unikalny sojusz, w którym współistniały i kształtowały się różne narody na czele z Polakami, Litwinami i Rusinami. Na obszarach współczesnej Ukrainy i Polski warto dostrzec pozostałe po czasach Rzeczypospolitej znaczące wspólne dziedzictwo historyczne.
Dziedzictwo, które na nowo odkryte, poznane i zrozumiane może stać się źródłem nowych idei na rzecz integracji i dialogu narodów i społeczeństw - tak bardzo potrzebnego w dynamicznie zmieniającej się sytuacji w Europie i na Świecie.
Dlaczego historyczne dziedzictwo na rzecz nowej integracji europejskiej?
Za czasów świetności I Rzeczypospolitej Polacy i Ukraińcy nieraz stawali ramię w ramię i bronili wspólnej sprawy. Stawką było bezpieczeństwo tego unikalnego na tamte czasy sojuszu.
Історик Олександр Алфьоров: «Я сподіваюся, що проект розкриє історичну, духовну красу місць нашої спільної пам’яті, і ми привернемо увагу саме місцевого населення, яке в першу чергу має бути охоронцем спадщини. Практично, всі об’єкти, що занесені до цього списку, перебувають у неналежному стані, принаймні багатьом із них потрібна реконструкція, реставрація. Нам першочергово треба привернути не тільки увагу, а й серця людей, які не просто прийдуть, а які допоможуть і вкладуть кошти. Ці місця пам’яті потребують постійних грошових дотацій»
Natomiast dziś to jednocząca się Europa jest gwarantem tak bezpieczeństwa, jak i rozwoju. Ukraińskie społeczeństwo zarówno poprzez Pomarańczową, jak i Rewolucję Godności wyraźnie pokazało Światu, że także chce żyć zgodnie z najcenniejszymi wartościami europejskimi.
Mając na uwadze wyżej zanalizowane czynniki i problemy eksperci przygotowujący projekt zdecydowali, iż warto wzbogacić współczesny polsko - ukraiński "dialog" o narrację historyczną odwołującą się do najlepszych momentów w naszej wspólnej historii tj. właśnie czasów I Rzeczypospolitej. Warto "przypomnieć" społeczeństwom naszych krajów, iż barwne i bogate dziedzictwo historyczne i kulturalne Rzeczypospolitej może być źródłem zrozumienia, ale i inspiracji do wspólnego rozwoju tej części Europy.
Istnieją mocne i przekonujące podstawy do takiej narracji w postaci wielu zachowanych jeszcze miejsc historycznych na Ukrainie i w Polsce, w tym: licznych zamków, pałaców czy świątyń.
Należy jednak jak najszybciej wykorzystać ten czas, gdyż nagranie cyklu filmów będzie miało w znacznej mierze charakter archiwalny. Jak wspomniano na początku artykułu wiele spośród miejsc, do których organizatorzy dotrą z kamerą i dronem zapewne nie przetrwa najbliższych lat, lub popadnie w jeszcze większą ruinę. Trzeba zatem działać, póki jeszcze jest czym zaciekawić ludzi.
Zachowanie wspólnego dziedzictwa historycznego jest przecież korzystne także i dla Ukrainy - choćby nawet z powodu rozwoju turystyki, czy możliwości znalezienia międzynarodowych inwestorów, czy instytucji gotowych wesprzeć ochronę zabytków.
Równolegle poprzez zaplanowaną kampanię promocyjną w tradycyjnych i nowoczesnych mediach chcemy szczególnie mocno zaangażować młodzież do dyskusji i głębszej refleksji nad tym co nas współcześnie łączy, a co ma swe źródło w historii.
Dlatego stawiamy na nowe media i zaangażowanie młodych Polaków i Ukraińców:
FILM
Dziś w połączeniu z nowoczesnymi środkami masowego przekazu i Internetem kinematografia jest (wbrew przewidywaniom Louisa Lumiere’a, że to "sztuka bez przyszłości") jednym z najpopularniejszych i najbardziej lubianych sposobów artystycznej ekspresji.
To właśnie od koncepcji filmowej narodziła się idea niniejszego projektu. Idąc śladami wspólnej historii grupa ukraińskich i polskich ekspertów z Kijowa, Winnicy i Kielc opracowała koncepcję nakręcenia cyklu krótkich filmów promujących Polskę i wspólne historyczne dziedzictwo zachowane do dziś na Ukrainie. Opisy filmów tj. komentarze historyczne zostaną przygotowane w 3 językach (polskim, ukraińskim i angielskim).
«До проекту ввійдуть не тільки палаци, або замки, але й все, що може бути цікавим з точки зору архітектури, наприклад, ратуші, костели, церкви. Коли це ще поєднано зі зйомками з повітря – це завжди виграшно. Саме такий формат, коли зйомка іде з дрона, є найбільш доступним для молоді, тому що просто читати сухі тексти для них не дуже цікаво» - вважає історик, публіцист Дмитро Антонюк – автор наукового видання «315 польських замків і резиденцій в Україні»
Warto podkreślić, iż będzie to pierwszy taki cykl unikalnych filmów promujących polsko - ukraińskie dziedzictwo historyczne nakręconych z wykorzystaniem popularnych dziś dronów.
Oprócz oczywistego przekazu promocyjnego filmy będą miały charakter edukacyjny - możliwy do wykorzystania w szkołach, uczelniach, bibliotekach, ale i w domach.
INTERNET, NOWE MEDIA I ZAANGAŻOWANIE MŁODZIEŻY
Drugą strategiczną część projektu stanowić będzie organizacja polsko - ukraińskiej kampanii społecznej w Internecie, w tym w mediach społecznościowych tj. Facebook (fb.com), Instagram i YouTube (youtube.com). Tym razem ukraińscy i polscy studenci i uczniowie, wyruszą na Ukrainę śladami wspólnej historii. Celem ich jednak będzie nagranie cyklu reportaży - sond ulicznych i dialog z mieszkańcami historycznych miejscowości wybranych do projektu. Polscy i ukraińscy studenci i uczniowie z Kielc będą dzielić się swymi wrażeniami poprzez bezpośrednie relacje z podróży po Ukrainie na wspomnianych portalach społecznościowych.
Winnicką stronę współorganizatorów reprezentowali: wicekonsul Konsulatu Generalnego RP w Winnicy Magda Arsenicz i redaktor naczelny pisma „Słowo Polskie”
Wyprawa zarówno młodzieży, historyków, czy dziennikarzy "śladami wspólnej historii" oraz szeroka akcja społeczna nadadzą kampanii filmowej nowego społecznego wymiaru. Dla ludzi zaangażowanych w projekt będzie to niezwykłe doświadczenie, którego wszystkich pozytywnych efektów społecznych nie da się przewidzieć.
A idee często generują nowe inicjatywy, co potwierdzają doświadczenia Stowarzyszenia Integracja Europa - Wschód.
DO KOGO KIEROWANY JEST PROJEKT?
Po prostu: do Polaków i Ukraińców, młodzieży, środowisk opiniotwórczych, organizacji pozarządowych, szkół, uczelni i tych wszystkich osób i instytucji, których uda się zainteresować dziedzictwem historycznym dawnej Rzeczypospolitej.
Polacy wychodzą z inicjatywą historycznego dialogu z Ukrainą poprzez ciekawe współczesne formy komunikacji i prezentacji pamiątek wspólnego historycznego dziedzictwa dawnej Rzeczypospolitej.
Planując projekt (podobnie jak w przypadku cyklu wcześniejszych inicjatyw „Śladami wspólnej historii...") kierowaliśmy się przesłaniem płynącym ze słów zmarłego w 2011 roku prof. Bohdana Osadczuka (nazywanego atamanem polsko - ukraińskiego pojednania). „Pytany o to, czego nie udało mu się zrobić w relacjach polsko-ukraińskich odpowiadał:
- Nie udało mi się utworzyć jakiegoś wspólnego ciała polsko-ukraińskiego (...), jakiejś stałej konferencji, którą można by zwoływać w razie potrzeby, w krytycznych momentach. Nie udało się to (Jerzemu) Giedroyciowi, nie udało się mi, bo może jest to zbyt ambitny plan. Ale najważniejsze jest, by mieć jakąś wizję rozwoju, bo tylko w ten sposób można przyciągać społeczeństwa [źródło: Rzeczpospolita, 2011].
Директор заповідника «Кам’янець-Подільська фортеця» Олександр Заремба: «Дуже приємно, що такий великий і амбітний проект починається саме з нашого міста, в якому жили і поляки, і українці (русини), і вірмени, і євреї, в якому воювали і проти спільних ворогів, інколи — й між собою. Проте це місто — символ історії, героїчного минулого і для поляків, і для українців»
Dziś wiemy już, że w świecie tak ważne przedsięwzięcie ma większe szanse powodzenia przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii i komunikacji. Fizyczne granice nie są już barierą nie do przejścia, a informacje, pomysły i co ważne: idee docierają do ogromnej ilości ludzi znacznie szybciej - przez Internet czy telewizję.
Projekt będzie realizowany do 30 listopada, dzięki dotacji z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w ramach konkursu Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2018.
Podsumowaniem projektu będzie przewidziana we Lwowie międzynarodowa konferencja pod hasłem „Polska i Ukraina. Śladami historycznego dziedzictwa”.
Jesteśmy przekonani, iż poprzez projekt rozpoczniemy poszukiwanie nowych idei w polsko - ukraińskiej współpracy inspirując się cennym historycznym dziedzictwem Rzeczypospolitej.
Grupa inicjatywna
