18 maja przez hol Sali Konferencyjnej w gmachu głównym Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Tarasa Szewczenki trudno się było przecisnąć. Zgromadzona tu licznie studencka brać uczestniczyła w otwarciu wystawy prezentującej ważną część dziedzictwa jednego z najwybitniejszych intelektualistów polskiej emigracji Jerzego Giedroycia oraz dorobek jego Instytutu Literackiego.
Ekspozycja powstała w związku z 60. rocznicą ukazania się pierwszych publikacji w ramach serii wydawniczej Biblioteki „Kultury”, jednej z najważniejszych kolekcji w dziejach kultury polskiej po II wojnie światowej.
Ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin w rozmowie z rektorem Leonidem Guberskim i uczonymi uniwersytetu, podczas otwarcia wystawy
W Bibliotece „Kultury” wydawane były teksty pisarzy zarówno polskich, jak i autorów z innych krajów zza żelaznej kurtyny, czy z państw zachodnich. Seria charakteryzowała się szerokim wachlarzem tematycznym. Pojawiały się w niej książki historyczne, socjologiczne, politologiczne oraz literatura piękna, co zadecydowało o jej prestiżu. Biblioteka „Kultury” sprawiła, że ponownie na znaczeniu zyskały takie gatunki literackie, jak esej czy dziennik.
Stąd też właśnie książki stały się kanwą ekspozycyjnej opowieści o działalności Instytutu Literackiego od 1946 roku, aż po rok 2000 – do samej śmierci Jerzego Gedroycia. Ich tytuły ułożone na dwudziestu sześciu planszach w kluczu chronologiczno problemowym symbolizują najważniejsze okresy działalności twórcy Paryskiej Kultury. A są to dzieła wybitnych pisarzy i intelektualistów, takich np. jak: Witold Gombrowicz, Marek Hłasko, Czesław Miłosz i Gustaw Herling-Grudziński, Józef Mackiewicz, Stanisław Vincent, Aleksandr Sołżenicyn, Borys Pasternak czy Albert Camus.
Małgorzata Ptasińska (L) – kurator wystawy i Ewa Figiel – dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie
I w cały ten kontekst wplecione są cytaty z wypowiedzi redaktora, informacja o ludziach, z którymi spotykał się Giedroyc (a była to ogromna rzesza literatów, pisarzy, publicystów, historyków, polityków), o problemach, które poruszali w rozmowach i polemikach, o koncepcji politycznej towarzyszącej działalności Instytutu Wydawniczego.
Autorem i kuratorem wystawy, powstałej przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP jest dr Małgorzata Ptasińska zaś jej projekt graficzny stworzył Marek Zalejski. Wystawę można będzie oglądać do 1 czerwca br.
Stanisław PANTELUK
