Adwent to wyjątkowy czas oczekiwania na Boże Narodzenie, pełen ciepła, refleksji i rodzinnych tradycji.
To właśnie w tym czasie rozpoczął się I cykl Warsztatów Bożonarodzeniowych, zorganizowanych przez Wydział Konsularny i Polonii Ambasady RP w Kijowie, podczas których najmłodsi uczniowie szkół polskich poznają tajniki pieczenia pierniczków, młodzież nauczy się wyrabiać ze słomy symboliczne wyroby „diduchy” pod pieczołowitym okiem twórczyni ludowej Oksany Bilous oraz jej pomocniczek. Warsztaty Bożonarodzeniowe zorganizowane są głównie dla uczniów i młodzieży, uczących się języka polskiego przy polskich organizacjach dla zapoznania się z pięknymi dawnymi tradycjami i zwyczajami.
Jedną z najpiękniejszych z nich jest pieczenie pierniczków. Ten rytuał nie tylko wypełnia dom cudownym zapachem korzennych przypraw, ale też daje okazję do wspólnego spędzania czasu z bliskimi. W kontekście Bożego Narodzenia pierniczki symbolizują przygotowanie serca na przyjęcie Jezusa – tak jak pierniki wymagają czasu i staranności, tak samo wymaga tego duchowe przygotowanie w czasie Adwentu.
Pierniczki, jako symbol, mają bogatą i różnorodną symbolikę, która na przestrzeni wieków ewoluowała w zależności od kontekstu kulturowego i religijnego. Pierniczki symbolizują radość, miłość i gościnność, które są istotą świąt Bożego Narodzenia. Ich przygotowanie i wspólne dekorowanie sprzyja integracji rodziny, podkreślając znaczenie wspólnoty i bliskości. Dzięki bogatym składnikom, takim jak miód, przyprawy korzenne i bakalie (dawniej uznawane za luksusowe), pierniki były symbolem dostatku i dobrobytu. Ofiarowanie pierniczka w przeszłości oznaczało życzenie pomyślności i szczęścia. W średniowieczu przyprawy korzenne, takie jak cynamon, goździki czy imbir, były uznawane za magiczne składniki mające moc ochronną. Pierniki pieczono z intencją ochrony domostwa przed złymi duchami oraz jako wyraz wdzięczności wobec bóstw i natury. Piernik, który długo zachowuje świeżość, jest symbolem wytrwałości. W przeszłości przechowywano pierniki nawet przez kilka miesięcy, co podkreślało ich związek z cnotą cierpliwości.
Diduch, symboliczne świąteczne dekoracje wykonane z siana lub słomy, to piękna tradycja o korzeniach w kulturze słowiańskiej, szczególnie popularna w Polsce, w Ukrainie i na Białorusi. Diduch, który oznacza „dziadka” lub „przodka”, symbolizuje urodzaj, jedność rodziny i szacunek dla tradycji.
„Chcemy przedstawić dzieciom i młodzieży polskie tradycje i zwyczaje adwentowe i bożonarodzeniowe. Stąd też przy okazji spotkań z twórczynią ludową już w Kijowie mieliśmy okazje porozmawiać i pani Oksana Bilous zaproponowała nam jak najbardziej tradycyjne wyroby z ciasta piernikowego, ale również wyroby ze słomy. Adwent charakteryzował się tym, że w polskich domach przed wieloma laty, także i dziś, był czas, kiedy przygotowywano się do świąt Bożego Narodzenia i czekano na to radosne święto, duchowo i w plastyce obrzędowej. Stąd też w tym roku zdecydowaliśmy się zaproponować dzieciom i młodzieży pieczenie i lukrowanie pierniczków, ale również tworzenie ozdób choinkowych ze słomy. Podzieliliśmy dzieci na grupy młodszych i starszych. Mamy nadzieję, że projekt ten będzie bardzo udany i oczywiście planujemy go kontynuować „- zaznaczyła Konsul Wydziału Konsularnego i Polonii Ambasady RP w Kijowie Pani Anna Babiak-Owad.
Twórczyni ludowa Oksana Bilous urodziła się w Kijowie i mieszka tu przez całe życie. Jest absolwentką Kijowskiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego, a z zawodu nauczycielem geografii i biologii. Od 1992 roku interesuje się pisankami. Początkowo robiła je sama, pisała książki na ten temat, prowadziła kursy mistrzowskie. „Około piętnaście lat temu zainteresowałam się nowym tematem sztuki ludowej – haftem (naniesieniem rysunku na ręczniki, zasłony, poduszki). Spotkałam też mistrza, który robi deski do pierników z nadrukiem i też zechciałam nauczyć się piec pierniki. Od tego czasu kieruję już trzema kierunkami i zaprosiłam ludzi do pracy w charakterze asystentów. Ale w tym czasie oni również stali się mistrzami i teraz współpracujemy. Kursy mistrzowskie prowadzimy zarówno w naszej pracowni, jak i poza miastem, zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi. Bierzemy udział w różnorodnych jarmarkach, w tym jarmarkach bożonarodzeniowych, m.in. w „Krainie Marzeń”, w różnorodnych festiwalach”.
Podczas warsztatów Pani Oksana nie tylko pokazała dzieciom, jak piecze ciasto, ale również opowiedziała o historii pierniczków i pokazała dzieciom, że to produkt, który w Polsce i Ukrainie jest od wieków.
Warsztaty Bożonarodzeniowe wciąż trwają, więc dzieci i młodzież nadal mogą dołączyć do grup i poznać wspaniałe polskie tradycje.
Andżelika Płaksina
