18 grudnia w Narodowej Naukowej Bibliotece Medycznej Ukrainy odbył się wykład Walerego Filimonichina pt. „Polacy Kijowszczyzny w kontekście bykowniańskiej zbrodni”. Wydarzenie to stanowiło podsumowanie Roku Polskich Bohaterów z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc kaźni, organizowanego z okazji 85. rocznicy Zbrodni Katyńskiej.
Projekt został zrealizowany przy wsparciu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Ukrainie.
Walerij Filimonichin – historyk, prawnik, badacz historii represji politycznych w Ukrainie w okresie międzywojennym, uczestnik polsko-ukraińskiej ekspedycji archeologicznej, która badała masowe pochówki ofiar reżimu stalinowskiego z lat 1937–1941 w Bykowni, jest sekretarzem naukowym Narodowego Historyczno-Memorialnego Rezerwatu „Bykowniańskie Mogiły”. W swoich badaniach traktuje Zbrodnię Katyńską jako integralną część stalinowskich represji wymierzonych w polską elitę oraz korpus oficerski.
W publikacjach i wystąpieniach naukowych Filimonichin podkreśla, że Katyń nie był odosobnionym aktem terroru, lecz elementem szeroko zakrojonej polityki represyjnej ZSRR, realizowanej przez NKWD wobec obywateli II Rzeczypospolitej. Jego prace wpisują się w nurt badań porównawczych nad miejscami masowych egzekucji, takimi jak Katyń, Charków, Miednoje czy Bykownia, i służą pogłębianiu polsko-ukraińskiego dialogu pamięci o ofiarach totalitaryzmu.
Podczas wykładu w Narodowej Naukowej Bibliotece Medycznej Ukrainy prelegent szczegółowo omówił losy Polaków Kijowszczyzny, którzy ucierpieli podczas pierwszej bolszewickiej okupacji Kijowa oraz w okresie czerwonego terroru.
Przywołał sylwetki pierwszych Polaków – ofiar bolszewickiego terroru, wśród nich m.in.: Joachima Bartoszewicza – redaktora naczelnego gazety „Dziennik Kijowski” w latach 1906–1913, Romana Knolla, Antoniego Przepeckiego, Jana Henryka Józewskiego, Adolfa Kondrackiego, Walerego Jana Sławka, Mieczysława Mickiewicza oraz innych przedstawicieli polskiej inteligencji, działaczy społecznych i politycznych związanych z Kijowem i regionem. W swoim wystąpieniu pan Filimonichin zaznaczył, że ich dramatyczne losy pozostają ważnym, choć wciąż niewystarczająco znanym elementem wspólnej historii polsko-ukraińskiej.
Podsumowując projekt poświęcony 85. rocznicy Zbrodni Katyńskiej, Pani Konsul Wydziału Konsularnego i Polonii w Kijowie Anna Babiak-Owad zwróciła uwagę, że jest to temat niezwykle rozległy, wymagający dalszych badań, pogłębionej refleksji oraz systematycznego upowszechniania wiedzy. Podkreśliła, że mimo wieloletnich studiów historycznych i stopniowego otwierania archiwów wiele wątków pozostaje nadal mało znanych, zwłaszcza w kontekście losów ofiar i ich rodzin oraz szerokiego tła represji stalinowskich.
Pani Konsul podziękowała prelegentowi za niestrudzoną pracę nad badaniami masowych egzekucji w Lesie Bykowniańskim oraz złożyła wszystkim obecnym życzenia z okazji nadchodzących świąt.
Na sali obecna była także zastępczyni dyrektora NNBM Tetiana Musijenko, przedstawiciele społeczności polskiej oraz pracownicy biblioteki.
Wykład był wydarzeniem zamykającym cykl inicjatyw poświęconych Zbrodni Katyńskiej, które odbywały się w tym roku.
Przypominamy również, że w ciągu całego roku na łamach naszego pisma publikowane były materiały poświęcone tej tematyce, wpisujące się w obchody 85. rocznicy Zbrodni Katyńskiej.
Andżelika Płaksina
