W dniach 22–26 listopada 2025 roku odbył się intensywny cykl warsztatów „Polski bez barier – edukacja uczniów o specjalnych potrzebach”, organizowany przez Ligę Polonistów we współpracy ze Związkiem Polaków Ukrainy. Spotkania zgromadziły nauczycieli języka polskiego z całego kraju, którzy na co dzień pracują z dziećmi i młodzieżą wymagającą specjalistycznego wsparcia edukacyjnego. Wydarzenie odbywało się pod hasłem: „Uczymy bez barier, wspieramy bez granic”, co znakomicie oddaje ducha całego projektu. Był to czas pełen wiedzy, wymiany doświadczeń i praktycznej inspiracji.
Pierwszy dzień warsztatów rozpoczął się tematem: „Psychologiczno-pedagogiczne technologie nauczania osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”, który otworzył przed uczestnikami nowe spojrzenie na proces nauczania języka polskiego w grupach zróżnicowanych pod względem potrzeb i możliwości uczniów.
W panelu dyskusyjnym nauczyciele wymieniali doświadczenia dotyczące rozpoznawania trudności rozwojowych oraz budowania efektywnych metod wsparcia. Szczególne zainteresowanie wzbudziły logopedyczne porady dla nauczycieli języka polskiego, podczas których przedstawiono zestaw praktycznych ćwiczeń przydatnych w pracy z dziećmi z zaburzeniami mowy.
W kolejnych dniach uczestnicy wzięli udział w warsztacie „Nauczyciel, który wspiera – jak tworzyć bezpieczną przestrzeń dla każdego ucznia”, poświęconym budowaniu atmosfery zaufania i otwartości w klasie. Wykład „Zrozumieć i wspierać – nauczanie języka polskiego dzieci ze spektrum autyzmu w praktyce” przybliżył konkretne narzędzia i metody, które pomagają uczniom w spektrum lepiej funkcjonować podczas zajęć językowych.
Podczas panelu „Jak dostosować metody nauczania do potrzeb uczniów z ASD” uczestnicy dzielili się licznymi przykładami i rozwiązaniami wprowadzonymi w swoich szkołach. Wspólna refleksja pokazała, jak wiele można osiągnąć dzięki indywidualizacji i uważności na potrzeby ucznia.
Wyjątkowo twórczy okazał się dzień poświęcony wykorzystaniu animacji w nauczaniu. Warsztat „Animacja jako most komunikacyjny – wspieranie uczniów z trudnościami językowymi” pozwolił odkryć, jak filmy animowane oraz proste techniki animacyjne mogą stać się narzędziem ułatwiającym zrozumienie i koncentrację. Nauczyciele poznali zestaw ćwiczeń, które można stosować zarówno w pracy z dziećmi, jak i osobami dorosłymi.
Wykład „Językowe pułapki i mosty – jak uczyć podobnych słów bez stresu” obejmował praktyczne strategie oraz bogaty przegląd homonimów – od najprostszych po literackie. Podczas panelu „Fałszywi przyjaciele i trudności w komunikacji międzyjęzykowej” omówiono pułapki, z jakimi najczęściej mierzą się uczący się polszczyzny, i sposoby, by zamieniać je w okazję do świadomego rozwoju językowego.
Kolejne warsztaty pokazały, jak ważną rolę w edukacji mogą pełnić elementy rytmu, muzyki i teatru. Wykład „Wykorzystanie piosenki, rytmu i teatru w nauce języka polskiego u dzieci z niepełnosprawnościami” zaprezentował techniki, które wzmacniają koncentrację, rozwój językowy oraz emocjonalne zaangażowanie uczniów.
W panelu „Muzyka, rytm i teatr jako narzędzie integracji i terapii w klasie językowej” omówiono ich wpływ na budowanie relacji i integrację grupy. Z kolei zajęcia integracyjne „Współpraca bez barier” pozwoliły uczestnikom samodzielnie doświadczyć, jak ważne są współdziałanie, kreatywność i empatia w pracy zespołu pedagogicznego.
Finał warsztatów skupił się na bardzo praktycznych aspektach pracy. Warsztat „Karty pracy i gry językowe wspierające uczniów z dysleksją, ADHD i spektrum autyzmu” dostarczył gotowych materiałów oraz scenariuszy do wykorzystania na lekcjach. Temat uzupełnił warsztat „Mosty zamiast murów – skuteczne metody pracy z uczniami o różnorodnych potrzebach”, prezentując rozwiązania, które budują atmosferę bezpieczeństwa i zrozumienia.
Na zakończenie Prezes Ligi Polonistów, Olena Rudnyk oraz Prezes Związku Polaków Ukrainy, Lesia Jermak wręczyły prowadzącym i uczestnikom oficjalne podziękowania i certyfikaty, podkreślając znaczenie projektów podnoszących jakość edukacji polskiej.
Organizatorzy składają serdeczne podziękowania partnerom oraz instytucjom, dzięki którym możliwa była realizacja warsztatów. To dzięki ich wsparciu powstają inicjatywy, które zmieniają polską edukację na bardziej dostępną, nowoczesną i przyjazną dla ucznia, budując fundamenty prawdziwej edukacji bez barier.
Zadanie publiczne dofinansowane ze środków budżetu państwa w ramach sprawowania opieki Senatu RP nad Polonią i Polakami za granicą w 2025 roku – w konkursie „Senat – Polonia 2025”. Projekt „Wsparcie polonijnych inicjatyw edukacyjnych – konferencje i warsztaty” realizowany przez Fundację Wolność i Demokracja.
Olena Rudnyk
