2 grudnia w Kijowie odbyło się uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej Jerzego Giedroycia, ambasadora dialogu polsko-ukraińskiego. Tablicę wykonał i zamontował na rogu ulic Wielkiej Wasylkiwskiej i Jerzego Giedroycia (dawniej Twerskiej, przemianowanej w 2018 roku) artysta Iwan Hryhorjew.
Podczas ceremonii uroczystego odsłonięcia tablicy głos zabrali: Piotr Łukasiewicz, chargé d’affaires a.i. RP w Ukrainie; Jarosław Godun, dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie; Mykoła Kniażycki, poseł Rady Najwyższej Ukrainy, członek ukraińskiej części Zgromadzenia Parlamentarnego Ukrainy i Polski oraz współprzewodniczący grupy ds. kontaktów międzyparlamentarnych z Polską; Anna Bernhardt, prezes Instytutu Literatury w Paryżu; Iwan Hryhorjew, artysta i autor tablicy pamiątkowej.
Jarosław Godun, dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie, zwrócił uwagę na symboliczność daty odsłonięcia tablicy. „Właśnie 2 grudnia 34 lata temu Polska uznała wyniki referendum w sprawie niepodległości Ukrainy, a przecież to właśnie o to zabiegał Jerzy Giedroyc” – powiedział Godun.
Specjalnie na odsłonięcie miejsca upamiętnienia Giedroycia do Kijowa przybyła Anna Bernhardt, która kontynuuje dzieło polskiego publicysty i działacza w Instytucie Literatury w Paryżu. „Giedroyc nie lubił uroczystości, ale z pewnością ucieszyłby się, że to wydarzenie odbywa się właśnie w Kijowie” – powiedziała Bernhardt.
Inicjatorem ustawienia tablicy było stowarzyszenie „Lutchin Initiative” we współpracy z wydawnictwem „Duch i Litera” oraz Instytutem Literatury w Paryżu, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Kijowie.
Po odsłonięciu tablicy odbyło się wręczenie nagród laureatom Konkursu imienia Jerzego Giedroycia. Konkurs organizuje Instytut Polski w Kijowie we współpracy z Ośrodkiem Studiów Wschodnioeuropejskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Karpackim Uniwersytetem Narodowym im. Wasyla Stefanyka, a także przy wsparciu Ambasady RP w Kijowie.
W uroczystości wręczenia nagród uczestniczyli: Piotr Łukasiewicz, chargé d’affaires a.i. RP w Ukrainie; pracownicy Ambasady RP; Jarosław Godun, dyrektor Instytutu Polskiego; pracownicy Instytutu Polskiego w Kijowie; Mykoła Riabczuk i Bogumiła Berdychowska, członkowie jury; laureaci i wyróżnieni, ich promotorzy oraz recenzenci prac zgłoszonych do konkursu, w tym historyczka Natalia Starczenko.
Piotr Łukasiewicz powitał wszystkich gości i podziękował organizatorom obu wydarzeń poświęconych Giedroyciowi w Kijowie. „Największym dziedzictwem Jerzego Giedroycia, które powinniśmy przejąć, jest przekonanie, że Polska i Ukraina muszą wspólnie działać na rzecz wspólnego bezpieczeństwa. Dziś jest to aktualne jak nigdy wcześniej” – podkreślił chargé d’affaires.
Kapituła Konkursu imienia Jerzego Giedroycia 2025 przyznała nagrody studentom i młodym ukraińskim badaczom za najlepsze prace licencjackie i doktorskie dotyczące tematyki polskiej oraz relacji polsko-ukraińskich i ukraińsko-polskich.
W kategorii „Praca doktorska” nagrody otrzymali: Margaryta Stafijczuk (I miejsce), Tetiana Banach (II miejsce), Roman Melnyk (III miejsce). W kategorii „Prace magisterskie” w tym roku nie wyłoniono zwycięzców. W kategorii „Praca licencjacka” nagrodzono: Dmytra Opanasenkę (I miejsce), Annę Wozniuk (II miejsce), Ulianę Sywulkę (III miejsce). Trzy prace licencjackie otrzymały wyróżnienia (Dmytro Bojko, Ostap Lialuk, Sofia Romaniv).
Wszyscy zwycięzcy podkreślali znaczenie konkursu jako impulsu do dalszej pracy naukowej. „Zwycięstwo w Konkursie im. Jerzego Giedroycia motywuje i zobowiązuje do pogłębienia lub przynajmniej kontynuowania swoich badań” – powiedziała Tetiana Banach (UKU), jedna z laureatek.
„Dziś szczególnie ważny jest dialog polsko-ukraiński, a najlepszą drogą do jego prowadzenia jest poznawanie się nawzajem, także poprzez naukę” – podkreślił kolejny laureat, Roman Melnyk.
Zdaniem Mykoły Riabczuka, członka jury, nagroda nosząca imię Giedroycia to nie tylko wyróżnienie zawodowe. „Ta nagroda ma nie tylko znaczenie akademickie. Jest to również wyróżnienie społeczno-polityczne, związane z działalnością i poglądami Giedroycia” – powiedział Riabczuk.
Członkowie jury zwracali także uwagę na szczególne znaczenie konkursu w czasie wojny. „Państwo funkcjonuje normalnie tak długo, jak długo studenci mogą się uczyć i prowadzić badania” – zauważyła Bogumiła Berdychowska.
Konkurs imienia Jerzego Giedroycia został po raz pierwszy przeprowadzony w 2006 roku z okazji 100. rocznicy urodzin Jerzego Giedroycia. Jego celem jest upamiętnienie wkładu Giedroycia w dialog polsko-ukraiński, polską myśl polityczną i historię Polski w jej najszerszym znaczeniu.
Jerzy Giedroyc (1906–2000) – polski publicysta, działacz polityczny, wydawca, kulturoznawca, ukrainofil, rzecznik porozumienia polsko-ukraińskiego. Organizator i redaktor wielu czasopism („Głos fabryczny”, „Akademiczna kronika” – później „Akademicki dzień”, „Bunt Młodych” – później „Polityka”, „Wschód – l’Orient”). Kierował Instytutem Literatury w Rzymie. Od 1947 roku wydawca i redaktor naczelny czasopisma „Kultura”. Od 1953 roku – inicjator wydania „Biblioteki »Kultury«”, a od 1962 – wydawca „Zeszytów Historycznych”. W ramach „Biblioteki” zainicjował i umożliwił publikację antologii Jurija Ławrinenki „Rozstrzelane odrodzenie” (1959).
Inf. Instytut Polski
