“Dopóki w sercach naszych choć kropla polskiej krwi…” Ta myśl 35 lat temu wzbudziła energię kilku polskich serc ludzi, którzy utworzyli Polskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe im. A. Mickiewicza w Kijowie (PSKO)
Początki istnienia i rozwoju naszego Stowarzyszenia pamiętam bardzo dobrze, ponieważ od 15 kwietnia 1990 roku byłam jego członkiem, a od roku 1992 do 1997 wykonywałam w PSKO funkcje sekretarza odpowiedzialnego.
Założycielem PSKO im A. Mickiewicza w Kijowie i pierwszym jego prezesem w roku 1989 został Anatol Romeyko, znany działacz odrodzenia polskiego ruchu w Ukrainie, Zasłużony dla Kultury Polskiej. Działalność PSKO pod jego kierownictwem przyczyniła się do załatwienia wielu organizacyjnych, merytorycznych i kulturalno-oświatowych spraw. Nieraz, żeby omówić tę czy inną kwestię, pan Romeyko dzwonił do mnie o 8 rano, kiedy wybierałam się do pracy, lub późno wieczorem.
Na początku roku szkolnego tradycyjnie organizowaliśmy w Bibliotece im. A. Mickiewicza kursy języka polskiego (nauczyciele Wiera Repecka i Czesława Rasuł) dla osób różnego wieku, w tym dla uczniów szkół średnich. W tamtej bibliotece, w kijowskim Domu Nauczyciela i innych placówkach prowadziliśmy ciekawe imprezy, spotkania muzyczno-literackie, przeglądy polskich filmów, obchodziliśmy tradycyjne i państwowe święta polskie.
Na naszych imprezach często brzmiał głos Ireny Zacharko – znanej wokalistki, Zasłużonej dla Kultury Polskiej i Ukrainy. Na tych spotkaniach zawsze panowała ciepła, rodzinna atmosfera. Dzieci członków naszego Stowarzyszenia często wyjeżdżały na kolonie do gościnnej Polski, oswajały zasady polskiej kultury, doskonaliły wiedzę, wielu z nich zdało do polskich uczelni.
Pan Anatol Romeyko ze swoim aparatem fotograficznym zazwyczaj odprowadzał w drogę i spotykał na dworcu kolejowym wszystkich naszych uczestników imprez odbywających się w Polsce. Żegnał pedagog Czesławę Rasuł z jej wychowankami jadącymi na olimpiadę do Warszawy, witał grupę recytatorów na czele z artystą teatru Janem Kozłowem, powracających z Międzynarodowego Festiwalu Poezji Marii Konopnickiej w Górach Mokrych, zespół sportowy pod kierownictwem Wandy Lutowej, wracający z nagrodami z Turnieju Polonii w tenisie stołowym, inne.
W PSKO im A. Mickiewicza zaczęły funkcjonować Sekcja Lekarzy Pochodzenia Polskiego na czele z prof. Anatolem Święcickim i Sekcja Nauczycieli języka polskiego pod kierownictwem Julii Jaworskiej. Dla poszerzenia wiedzy w dziedzinie historii Polski łączyli swoje wysiłki kombatanci Wojska Polskiego pod przewodnictwem Igora Gonopolskiego.
1 grudnia 1996 roku nasze Stowarzyszenie im. A. Mickiewicza, z inicjatywy prezesa Anatola Romeyko, na posiedzeniu Zarządu podjęło decyzję o wstąpieniu do Związku Polaków na Ukrainie, a już 4 grudnia przekazaliśmy do Prezydium ZPU wyciąg z naszego protokołu.
Realizacja tej uchwały pozwoliła nam 14-15 grudnia 1996 r. wspólnie przeprowadzić III Kongres ZPU i zachęcić do zjednoczenia w nim inne polskie organizacji. W pierwszym dniu obrad Kongres odbywał się w kijowskim Domu Nauczyciela, a w drugim – w szkole nr 33. Na Kongresie wybrano 31-osobowy Zarząd Główny, 9-osobowe Prezydium ZG ZPU. Prezesem ZPU został wybrany Stanisław Kostecki.
Do Zarządu Głównego ZPU weszło siedmioro członków naszego PSKO: Anatol Romeyko, Irena Dowżenko, Adolf Kondracki, Jan Kozłow, Ludmiła Lemieszko, Stanisław Sawkiw, Anatol Święcicki.
Utworzono Prezydium Zarządu Głównego ZPU w składzie: S. Kostecki – prezes, A. Jurkowska – wiceprezes, S. Panteluk – wiceprezes, redaktor naczelny “Dziennika Kijowskiego”, B. Krasnopolski – wiceprezes, A. Cybulska – skarbnik, I. Dowżenko – członkini Zarządu Głównego, sekretarz Stowarzyszenia im. A. Mickiewicza, L. Kościuk – sekretarz odpowiedzialny, L. Lemieszko – członkini Zarządu Głównego, W. Radik – członkini Zarządu Głównego, prezes KNKSP “Zgoda”.
Obrady Kongresu odbywały się w gorącej atmosferze, nie brakowało sytuacji i niespodzianek intrygujących, ale na każdym etapie i w całości wszystko powracało do uchwalenia decyzji według norm demokratycznych.
Dobiegał końca rok 1996, który wzbogacił życie Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. A. Mickiewicza nowymi osiągnięciami, wydarzeniami, ciekawymi osobami oraz włączeniem w działalność ZPU na terenach całej Ukrainy.
Oswajaliśmy wówczas w Ukrainie reguły organizacji ruchu polonijnego w oparciu o doświadczenie naszych sławnych polskich poprzedników. Bo kropla polskiej krwi w sercach naszych zobowiązuje.
Irena GOŁYBARD
