Żytomierz uczcił Narodowe Święto Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej szeregiem wydarzeń kulturalnych, edukacyjnych i patriotycznych.
W Poleskim Narodowym Uniwersytecie odbył się Ogólnoukraiński Naukowo-Praktyczny Webinar „Polska i UNR w wirze rewolucyjnej Europy: projekty państwowości (1918–1920)”, zorganizowany 11 listopada w nowo otwartym Centrum Współpracy Ukraińsko-Polskiej. Inicjatywę wsparł Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie.
Data wydarzenia nie była przypadkowa — uczestnicy uczcili Narodowe Święto Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, analizując procesy państwowotwórcze w Polsce i na Ukrainie z lat 1918–1920. To właśnie w tym okresie kształtowała się nowoczesna idea niepodległości obu krajów, a historyczne doświadczenia tamtych czasów pozostają aktualne wobec współczesnych wyzwań dotyczących suwerenności, demokracji i integracji europejskiej.
Otwarcie i znaczenie wydarzenia
Webinar uroczyście otworzył rektor Poleskiego Narodowego Uniwersytetu, prof. Oleg Skidan, podkreślając, że analiza okresu 1918–1920 pomaga głębiej zrozumieć genezę współczesnego partnerstwa ukraińsko-polskiego oraz wzmacnia dialog interdyscyplinarny pomiędzy historykami, politologami, dyplomatami i społeczeństwem obywatelskim.
Z serdecznym słowem do uczestników zwróciła się Wiktoria Łaskowska-Szczur, przewodnicząca Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie. Podkreśliła, że wielowiekowe współistnienie Polski i Ukrainy – od czasów Rzeczypospolitej po walkę o niepodległość w XX wieku – stanowi fundament współczesnego dialogu, pojednania i wspólnej odpowiedzialności za pamięć historyczną.
W wydarzeniu uczestniczyli również przedstawiciele władz obwodowych i miejskich.
Naukowy dyskurs i wspólna refleksja
W debacie aktywnie uczestniczyli naukowcy z Poleskiego Uniwersytetu, Lwowskiego Uniwersytetu im. Iwana Franki i NUBiP Ukrainy. Prezentowane analizy dotyczyły m.in.:
– polsko-ukraińskiego zbliżenia w XIX wieku,
– aktywności gospodarczej Polaków na Wołyniu na przełomie XIX i XX wieku,
– podejścia polskich partii politycznych do ukraińskiego ruchu narodowowyzwoleńczego,
– dyplomacji UNR i prób budowania międzynarodowych sojuszy,
– walki o interesy narodowe w latach 1918–1920,
– odrodzenia państwowości po upadku europejskich imperiów.
Głos zabrali również studenci i magistranci, którzy zaprezentowali własne badania dotyczące projektów państwowości, geopolityki oraz kulturowych narzędzi dyplomacji – w tym słynnego „Szczedryka”, przedstawionego jako przykład „miękkiej siły” Ukrainy w latach 20. XX wieku.
Muzyczne i poetyckie akcenty
Artystycznym dopełnieniem webinaru był występ poetki, wokalistki i kompozytorki Olesi Sinczuk, która wykonała patriotyczne pieśni „My, pierwsza brygada…” oraz „O mój rozmarynie…”, a także zaprezentowała autorski wiersz poświęcony bohaterstwu obrońców Ukrainy i Polski. Patriotyczne utwory recytowali również uczniowie Polskiej Sobotnio-Niedzielnej Szkoły im. Ignacego Jana Paderewskiego działającej przy Żytomierskim Obwodowym Związku Polaków na Ukrainie.
Wystawa towarzysząca „Ignacy Jan Paderewski i Ziemia Żytomierska”
Uroczystościom towarzyszyła wystawa „Ignacy Jan Paderewski i Ziemia Żytomierska”, poświęcona wybitnemu pianiście, politykowi i mężowi stanu, którego rodzinne korzenie są związane z Żytomierzem.
Ekspozycja odsłania również mniej znane, a niezwykle interesujące fakty dotyczące osobistych związków Ignacego Jana Paderewskiego z miastem.
Na polskim cmentarzu w Żytomierzu spoczywają jego najbliżsi – ojciec Ignacy Paderewski, przybrana matka Anna Paderewska z Tańkowskich oraz siostra Maria, co jeszcze mocniej podkreśla wielowiekową więź rodziny Paderewskich z tym miastem.
Te mało znane na świecie, fascynujące epizody można poznać na wystawie „Ignacy Jan Paderewski i Ziemia Żytomierska”, która ukazuje rodowód artysty oraz jego związki z ziemią żytomierską. Wystawę można oglądać na drugim piętrze głównego budynku Poleskiego Narodowego Uniwersytetu przy ul. Stary Bulwar 7.
Pamięć i wdzięczność w Żytomierzu
W ramach obchodów Narodowego Święta Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej polska społeczność w Żytomierzu oddała hołd bohaterom i wybitnym postaciom, których losy na trwałe wpisały się w historię obu narodów. Złożono kwiaty i zapalono znicze pod tablicami Jarosława Dąbrowskiego i prezydenta Lecha Kaczyńskiego, a także na polskim cmentarzu, gdzie spoczywają najbliżsi Ignacego Jana Paderewskiego.
Wiktoria Laskowska
