W kwietniu bieżącego roku nastąpiło ważne wydarzenie - ukazała się dwujęzyczna publikacja „Kronika kijowskiego Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. A. Mickiewicza (1989-2010)”.
Można sobie zadać pytanie, czy dwadzieścia lat działalności dla stowarzyszenia kulturalno-oświatowego to dużo, czy mało? Dla wszechświata to chwila, dla człowieka – to pewien okres życia, zaś dla organizacji weteranów – wieczność.
Zaistnienie niniejszej publikacji związane jest nie tylko z jubileuszem, ale również z faktem, że historia stowarzyszeń narodowo-kulturalnych nie ma dotychczas swojego właściwego miejsca w mediach ukraińskich, a w czasach totalitaryzmu niewiele uwagi poświęcano podobnym tematom.
Ideolodzy partyjni traktowali je jako marginalne wobec aktualnych problemów. W wyniku takiej polityki temat mniejszości narodowych przez długie lata był traktowany jako „nie medialny”. To właśnie dlatego autorzy omawianego wydania pragną, bodaj częściowo wypełnić ową sztucznie utworzoną lukę.
Wydanie drugie różni się nieco od pierwszego – bardziej szerokimi ramami chronologicznymi, wprowadzeniem nowych personaliów, materiałami o życiu społecznym u kulturalnym Stowarzyszenia (teatr, twórczość muzyczna i naukowa, szkolnictwo, działalność wydawnicza, turystyka itp.). Tekst wzbogacono nowymi reprodukcjami, polepszono szatę graficzną etc.
Zadziwia geografia kontaktów stowarzyszenia. Autor pracy starał się pokazać, że w stolicy Ukrainy formowała się niemała liczebnie polska organizacja, posiadająca status prawny, w której skoncentrowana jest duchowa i kulturalna elita ukraińskich Polaków.
W łonie organizacji rozwinęły się przeróżne formy działalności społecznej, powstały rozmaite struktury organizacyjne – religijne, oświatowe, kulturalne, naukowe i inne. Niektóre podmioty zdobyły istotne osiągnięcia profesjonalne, naukowe i artystyczne oraz w zakresie inicjatyw obywatelskich.
Warto podkreślić, że w ukraińskim środowisku polietnicznym Polacy w pewnym stopniu nie poddają się asymilacji, zachowując swoją narodową identyczność. Głównymi przejawami odrębnego etnonarodowego oblicza Polaków Kijowa jest ich chrześcijańska tożsamość religijna i kulturowa przejawiająca się w różnych formach, tradycjach i obyczajach.
Niedostatkiem edycji jest jej niski nakład (300 egz.), co nie pozwala na pełny dostęp do niej nie tylko członków Stowarzyszenia, ale i bibliotek Ukrainy, których mamy w naszym kraju blisko 30 tysięcy.
Należy zaznaczyć, że pewna część materiałów pracy może zostać uzupełniona i ściślej sprecyzowana, aczkolwiek przy wszystkich staraniach autorowi udało się zdobyć tylko daną informację. Dlatego też jakiekolwiek poprawki do opublikowanych tu danych byłyby bardzo pożądane.
I - na zakończenie - wyrażamy nasze serdeczne podziękowanie Wydziałowi Konsularnemu Ambasady RP na Ukrainie za okazane wsparcie i wszechstronne sprzyjanie ukazaniu się tej publikacji.
Adaś WOJCIECHOWSKI
