Testament
Kiedy umrę, to na wzgórzu
Wznieście mi mogiłę,
Pośród stepu szerokiego
Ukrainy miłej.
Aby łany rozłożyste
I brzeg Dniepru stromy
Można było widzieć, słyszeć
Jego grzmiące gromy.
Gdzie uniesie z Ukrainy
Do sinego morza
Wrażą krew… dopiero wtedy
I łany, i wzgórza -
Wszystko rzucę i ulecę
Do samego Boga,
Aby modlić się… aż dotąd…
Ja nie uznam Boga
Pochowajcie mnie i wstańcie,
I kajdany rwijcie,
I posoką, wrażą juchą,
Wolność swą obmyjcie.
Mnie zaś w wielkiej już rodzinie,
W kraju wolnym, nowym,
Pamiętajcie wspomnieć czasem
Dobrym, cichym słowem.
(Przekład Leona Pasternaka)
Заповіт
Як умру, то поховайте
Мене на могилі
Серед степу широкого
На Вкраїні милій,
Щоб лани широкополі,
І Дніпро, і кручі
Було видно, було чути,
Як реве ревучий.
Як понесе з України
У синєє море
Кров ворожу... отойді я
І лани і гори -
Все покину, і полину
До самого Бога
Молитися... а до того
Я не знаю Бога.
Поховайте та вставайте,
Кайдани порвіте
І вражою злою кров’ю
Волю окропіте.
І мене в сем’ї великій,
В сем’ї вольній, новій,
Не забудьте пом’янути
Незлим тихим словом.
Wiersz „Testament” po raz pierwszy został wydrukowany w zbiorowym wydaniu nowszych utworów Szewczenki i dzieł Puszkina w Lipsku w 1858, gdzie otrzymał tytuł „Dumka”.
Datowany jest dniem 25 grudnia 1844 r. Wiersz powstał w czasie pobytu poety w Perejasławiu, w domu A. Kozaczkowskiego, w trakcie jego podróży po Ukrainie, gdy Szewczenko ciężko zachorował i był przekonany o rychłej śmierci.
Po wyzdrowieniu, w trakcie porządkowania utworów napisanych w czasie pobytu na Ukrainie, Szewczenko włączył „Testament” do zbioru „Trzy lata” jako jego finałowy utwór i przesłanie całego cyklu. Tytuł „Testament” nie pochodzi od autora, ale od wydawcy przygotowującego do druku wydanie „Kobziarza”. Od tego czasu jest jednak powszechnie stosowany w odniesieniu do wiersza.
Pomnik ukraińskiego poety i wieszcza narodowego -Tarasa Szewczenki w Kijowie.
Autorzy: rzeźbiarz Matwiej Manizer, architekt: Jewgienij Lewinson. Materiał - brąz. Pomnik został odsłonięty 6 marca 1939 roku z okazji 125. rocznicy urodzin poety, w parku naprzeciw głównego budynku Uniwersytetu, któremu wtedy też, wraz z parkiem, nadano imię wieszcza. Na piedestale pomnika umieszczono strofy z „Testamentu” poety.
Dzieło stanowi przedłużenie napisanego wcześniej poematu „Sen”, uzupełniając jego antycarski wydźwięk konkretnym wezwaniem do działania: buntu przeciw obecnej sytuacji Ukrainy i budowie niepodległego kraju.
„Testament” był również wykorzystywany w publikacjach propagandowych ukraińskich i rosyjskich socjalistów, którzy interpretowali utwór jako wezwanie do buntu społecznego, łącząc utwór z tymi dziełami Szewczenki, w których dopatruje się on głównych wrogów Ukrainy nie w całych narodach, ale w warstwach najzamożniejszych, uciskających chłopów ukraińskich ekonomicznie
Jeszcze w latach 60. XIX wieku do tego wiersza muzykę układali Michajło Werbyckyj i Mykoła Łysenko, a także Hordij Hładkyj. Tekst wiersza był również wykorzystywany w kantatach S. Ludkiewicza, B. Latoczyńskiego, W. Barwińskiego i L. Rewuckiego. Ogólnie znanych jest ponad 60 wokalnych utworów, które wykorzystują tekst „Testamentu”.
Rubrykę prowadzi – Wiktoria RADIK
