Prezydium posiedzenia: (L) Jakub Wołasiewicz, Joanna Strzelczyk, Rafał Wolski, Henryk Litwin, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Wojciech Tyciński, Marian Orlikowski
Szlakom wzmacniania, aktywizacji i mobilizacji środowisk polskich na Ukrainie poświęcone było spotkanie podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Katarzyny Pełczyńskiej-Nałęcz z przedstawicielami Rady Konsultacyjnej Środowisk Polskich Ukrainy, działającej przy Ambasadzie RP na Ukrainie.
Posiedzenie Rady, która zasiadała w Kijowie 6 czerwca br. prowadził Ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin.
Służbę dyplomatyczno-konsularną na spotkaniu przedstawiali: z-ca dyrektora Departamentu MSZ ds. Kontaktów z Polonią i Polakami za Granicą Wojciech Tyciński, Konsulowie Generalni RP w Kijowie – Rafał Wolski, Odessie - Joanna Strzelczyk i Doniecku -Jakub Wołasiewicz oraz Kierownik Wydziału Współpracy z Polakami na Ukrainie Konsulatu Generalnego we Lwowie Marian Orlikowski. Stronę ukraińską reprezentował zastępca sekretarza Rady Bezpieczeństwa Narodowego Ukrainy Andrij Gabro.
Społeczność polską Ukrainy reprezentowali przedstawiciele Związku Polaków Ukrainy, Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie, Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, przedstawiciele regionalnych Rad Konsultacyjnych, prezesi terenowych organizacji, reprezentujących Polaków działających na całym obszarze Ukrainy.
W wystąpieniu wprowadzającym Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz przedstawiła informację o nowym Rządowym Programie Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą i przypomniała o priorytetach i obszarach współdziałania z diasporą, pozwalających najskuteczniej zaspokajać jej potrzeby.
Wyróżniła tu trzy nadrzędne kierunki, a mianowicie: nauczanie języka polskiego; wsparcie i aktywizacja środowisk polskich, w tym poprzez profesjonalizację mediów polonijnych oraz uaktywnienie i urozmaicenie kontaktów polskich środowisk na Ukrainie z Macierzą.
Efektywnemu urzeczywistnieniu tych pierwszoplanowych zadań sprzyjać powinna obowiązująca już w bieżącym roku i aktualnie realizowana koncepcja wspomagania finansowego tych zamierzeń za pośrednictwem polskich organizacji pozarządowych – Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, Fundacji „Wolności i Demokracja”, Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz innych agend, którym MSZ RP na okres dwóch lat powierzył dofinansowywanie polonijnych projektów, wyłonionych w drodze konkursu.
Jeden z pierwszych omawianych tematów dotyczył problemów podejmowanych na niedawnej warszawskiej konferencji „Polskie media na Wschodzie”(o której nb. piszemy w tym numerze). Wśród wystąpień charakteryzujących obecny stan mediów na Ukrainie i kwestię dostępu do polskich mediów elektronicznych padło dużo uwag krytycznych, co do doboru audycji, emitowanych przez „TV Polonia” i jej ograniczonej obecności w miejscowych sieciach kablowych.
Pani minister zapowiedziała, iż w drugiej połowie bieżącego roku uruchomiony zostanie nowy kanał (prawdopodobnie pod nazwą „TV Polska”), który nie będąc skrępowany umowami ograniczającymi umożliwi Polakom, mieszkającym poza krajem, wyższą jakościowo ofertę programową.
Znaczną część dyskusji poświęcono kwestiom promocji języka polskiego i zapewnienia szerszej możliwości jego nauczania. Podkreślano, iż język będąc nośnikiem tradycji, kultury i wiedzy o Polsce stanowi podstawę utrwalania tożsamości etnicznej i dziedzictwa kulturowego diaspory.
Zasygnalizowano obserwowany ostatnio olbrzymi wzrost zainteresowania językiem polskim na Ukrainie wywołany, w dużej mierze, chęcią uzyskania Karty Polaka, jak też zamiarami podjęcia studiów w Polsce. Poruszono kwestię tworzenia polskich szkół sobotnio-niedzielnych w szkolnictwie publicznym.
Adam Chłopek, prezes Centrum Metodycznego Nauczania Języka Polskiego w Drohobyczu opowiedział o pomyślnej współpracy z nowymi ukraińskimi władzami, o opracowanych przez Centrum programach nauczania, aprobowanych przez ukraińskie ministerstwo oświaty.
Prezes Obwodowego Stowarzyszenia Nauczycieli Polonistów w Chmielnickim Julia Sierkowa zaproponowała wprowadzić audyt polskich szkół na Ukrainie, co sprzyjać będzie monitoringowi efektywności procesu edukacji.
W świetle rosnącej liczby szkół nauczania języka polskiego na Ukrainie, sprawą istotną jest brak odpowiednio wykształconej kadry polskich nauczycieli i lektorów. Apelowano o odrodzenie wcześniej regularnie przeprowadzanych olimpiad z języka polskiego, ogólnokrajowych dyktand, „Poloniady” etc.
W tym temacie zebrani dowiedzieli się o planowanym nowym polsko-ukraińskim porozumieniu o współpracy w sferze oświaty, które usprawni procedurę wyjazdu nauczycieli z Polski do pracy na Ukrainie i zapewni stabilność szkolnictwu dla mniejszości polskiej.
Prezes ZPU Antoni Stefanowicz zaapelował do strony polskiej, aby w rozmowach prowadzonych z władzami ukraińskimi na wszystkich szczeblach, dobitniej akcentowali prośby o możliwe preferencje(np. taryfy zniżkowe za dzierżawę pomieszczeń)wobec podmiotów reprezentujących diasporę polską, na co Pani minister odpowiedziała, że problemy mniejszości polskiej są i nadal będą przedmiotem częstych rozmów władz polskich z partnerami ukraińskimi.
Przedstawiciele regionów wschodnich Ukrainy z trwogą mówili o wyzwaniach stojących przed zamieszkującymi tam Polakami w związku z tragicznymi w skutkach działaniami terrorystów wspieranych przez Rosję.
Uczestnicy posiedzenia, mieli również możliwość zaprezentowania własnych inicjatyw i przedsięwzięć, zaplanowanych w roku 2014 i na okres późniejszy.
Podsumowując posiedzenie wiceminister spraw zagranicznych Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz podziękowała zebranym za ofiarną pracę i zaznaczyła, iż Ukraina nadal pozostanie jednym z tych krajów, w których mniejszość polska otrzymuje największe wsparcie umożliwiające kultywowanie polskości i więzi z Macierzą.
Relacja: Stanisław PANTELUK
