Podczas wykładu o J. Karskim(od prawej): Ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin, lektor prof. dr Andrzej Żbikowski, Konsul Generalny RP w Kijowie Rafał Wolski
Rok 2014 został ogłoszony przez Sejm RP Rokiem Jana Karskiego, toteż z okazji stulecia urodzin legendarnego kuriera, 17 listopada w Ambasadzie RP w Kijowie zorganizowano uroczyste spotkanie, na którym z wykładem wystąpił prof. dr Andrzej Żbikowski, przybliżając zebranym postać Jana Karskiego, człowieka, który - jak zaznaczył na wstępie spotkania Konsul Generalny RP Rafał Wolski – „swoją postawą, zaangażowaniem ofiarnością poczynił wielki wkład, aby budować Polskę silną, niepodległą - kraj zwrócony twarzą do swoich obywateli”.
Bogatą informacją o tym wybitnym Polaku, odznaczonym najwyższymi odznaczeniami państwowymi – polskim Orderem Orła Białego i (pośmiertnie, przez prezydenta Obamę) najwyższym amerykańskim odznaczeniem cywilnym - Medalem Wolności - podzielił się autor wielu publikacji poświęconych biografii Karskiego dr Andrzej Żbikowski, historyk, profesor w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, pracownik naukowy Żydowskiego Instytutu Historycznego, członek Centrum Badań nad Zagładą IFiS PAN.
Wykład i spotkanie zaszczycili swoją obecnością gospodarze placówki: Ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin i z-ca Ambasadora Dariusz Górczyński, którzy udzielili ciekawej informacji o aktualnej sytuacji politycznej, odpowiadając na pytania, zadawane podczas polemiki.
Karski (nazwisko właściwe Jan Kozielewski, 1914-2000) to postać niezwykła: żołnierz Armii Krajowej, emisariusz podziemia; dwukrotnie odwiedził warszawskie getto, dotarł do obozu w Bełżcu, gdzie na własne oczy zobaczył koszmar samotnej śmierci tysięcy dzieci, kobiet i mężczyzn. Tajemnice, które mu powierzali przywódcy konspiracji w kraju, przekazywał polskim władzom emigracyjnym. Informował aliantów o tragicznej sytuacji Polski okupowanej przez dwóch najeźdźców. Na specjalnej audiencji przyjął go prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin D. Roosevelt.
Pracą grup roboczych spotkania kierowali: radca Anna Kuźma i konsul Ewa Matuszek-Zagata
Jan Karski zapisał się w pamięci pokoleń nie tylko jako odważny żołnierz i emisariusz, ale także jako człowiek, który upominał się u wielkich tego świata o mordowanych przez nazistów polskich Żydów.
Karski to również analityk, dociekliwy autor obszernych raportów. Jego książka o polskiej konspiracji – „Tajne państwo” - zdobyła ogromny rozgłos. Radosław Sikorski nazwał tę opowieść o polskim Podziemiu kluczem do zrozumienia historii Polski czasu II wojny światowej, Holokaustu i mechanizmów ludobójstwa.
Ani w raportach dla rządu emigracyjnego, które sporządził po przyjeździe do Londynu, ani w „Tajnym państwie” Karski nie napisał wszystkiego, co wiedział o położeniu Żydów w okupowanej Polsce. Po pierwsze, na przygotowanie raportów miał niewiele czasu - czekał na nie rząd, a Karski chciał też zdążyć przed powrotem gen. Sikorskiego ze Stanów Zjednoczonych. Po drugie, musiał narzucić sobie pewien rygor - w końcu spodziewano się podanych w zwięzłej formie rzeczowych informacji, a nie opartej na emocjach swobodnej opowieści. Z kolei pisząc „Tajne państwo”, koncentrował się na tym, co według niego było wówczas dla polskiej narodowej sprawy najważniejsze.
Ten, wydawałoby się, poboczny przedmiot jego obserwacji okazał się niezwykle ważny - może nawet najważniejszy dla miejsca Jana Karskiego w pamięci zbiorowej. Jeden z wielu bohaterskich żołnierzy polskiego podziemia stał się symbolem solidarności z mordowanym przez nazistów narodem żydowskim. Misja Karskiego obrosła w mity i legendy, jego zaś powszechnie nazywano „człowiekiem, który próbował zatrzymać Holokaust”.
Jego czyny zdobyły zasłużone uznanie u koryfeusza politologii Zbigniewa Brzezińskiego, który powiedział niedawno: „Historia Jana Karskiego to świadectwo, że wielkość człowieka mierzy się jego postawą moralną. Życie jest pełne i ma sens, jeżeli jest podporządkowane wartościom etycznym. Czyny Karskiego stawiają go w rzędzie największych bohaterów Polski”.
Oddani promocji polskości
W drugiej części spotkania, organizowanego w tle obchodów Święta Edukacji Narodowej, działacze organizacji polonijnych oraz wykładowcy języka polskiego mieli możliwość operatywnego kontaktu z przedstawicielami Ambasady i Konsulatu upełnomocnionymi ds. powiązanych z edukacją i działalnością diaspory polskiej Kijowskiego Okręgu Konsularnego.
Salę recepcyjną Ambasady zapełnili utalentowani pedagodzy i polonusi, z serca i powołania, oddani dzieciom i młodzieży, na co dzień nie zawsze pracujący zgodnie z pasją, ale z dużym zaangażowaniem uczący tego, co polskie: języka, kultury, obyczajów, polskiej historii, geografii i literatury.
Wykład prof. dr Andrzeja Żbikowskiego zrodził interpelacje dotyczące aktualnej sytuacji politycznej. Jedno z pytań zadaje prezes Związku Polaków Kirowogradczyzny „Polonia” Aleksander Polaczok
„Nauczanie języka polskiego jest i będzie jednym z priorytetów działalności polskiej diaspory na Ukrainie, a zatem takie spotkania będą Państwu służyły, jako inspiracja do waszej pracy naukowej, dydaktycznej i społecznej” – zaznaczył Konsul Generalny RP w Kijowie Rafał Wolski w wystąpieniu wyznaczającym perspektywy działalności aktywu.
W części roboczej spotkania lektorzy, nauczyciele i działacze w dwóch grupach, pod kierownictwem radcy, kierownika Referatu ds. Współpracy Naukowo-Oświatowej w Wydziale Politycznym Ambasady Anny Kuźmy oraz kierownika referatu KG ds. Współpracy z Polakami na Ukrainie w Kijowie Konsula Ewy Matuszek-Zagaty omówili i podsumowali pracę bieżącą i nakreślili zadania na przyszłość.
Działacze organizacji polskich z satysfakcją przyjęli informację o uproszczeniu i udoskonaleniu systemu realizacji małych projektów. Zaznaczono potrzebę koordynacji poczynań, jak również uaktualnienia informacji o stanie, kondycji i sposobach działalności w ośrodkach, w tym i na stronach internetowych środowisk. Przypomniano o zasadach zamawiania podręczników. Omówiono stan przygotowań do zbliżających się imprez świątecznych i noworocznych.
Spotkanie było też okazją do wręczenia upominków i złożenia życzeń przy poczęstunku.
Stanisław PANTELUK
