Gniazdem rodowym Szymanowskich i miejscem, gdzie 3 października 1882 przyszedł na świat Karol – jak okazało się później - najważniejszy obok Szopena polski kompozytor, wybitna postać muzyki okresu Młodej Polski oraz międzywojnia (1918-1939), był dwór w Tymoszówce, wsi położonej na skraju Dzikich Pól, 70 km od Elizawetgradu (dziś Kropywnyckyj).
Tu kompozytor spędził swoją młodość (na ogół okresy lata i jesieni). Majątek był miejscem, do którego przyjeżdżali przyjaciele (Artur Rubinstein, Paweł Kochański, Stefan Spiess, Jarosław Iwaszkiewicz).
W Tymoszówce Szymanowski skomponował większość swoich utworów od „Preludiów”, po „3. Sonatę fortepianową” i kantatę „Demeter”. Dwór i spokojna okolica były rajem pomiędzy wyjazdami zagranicznymi. W październiku 1917 wyjechał z Tymoszówki, by nigdy już do niej nie powrócić.
Honorowe miejsca na sali zajęli: Witalij Ostannij – przedstawiciel Obwodowej Administracji Państwowej, Tomasz Dederko - Konsul Generalny RP w Kijowie, Aleksander Polaczok - prezes Stowarzyszenia „Polonia”, Anatolij Korotkow - dyrektor Obwodowego Edukacyjno-Wychowawczego Kompleksu Gimnazjum-Internatu Szkoły Sztuk Pięknych
Dziś po dworze rodzinnym nie ma już śladu (na jego miejscu zbudowano szkołę) jednak Szymanowscy w nieodległym stąd Elizawetgradzie przy ul. Gogola posiadali dom, w którym zwyczajowo spędzali miesiące zimowe i gdzie schronili się po utracie Tymoszówki.
Stąd też nie przypadkowo 17 maja 1997 potomkowie mieszkających tu Polaków zadecydowali, że założone przez nich Stowarzyszenie „Polonia” będzie nosić chlubne imię Karola Szymanowskiego.
Obecnie „Polonia” liczy sobie około 200 osób. Wielu z nich ma polskie korzenie, ale są i tacy, którzy choć nie mają polskiego pochodzenia, ale interesują się Polską, jej kulturą, historią i jej życiem współczesnym.
Autor scenariusza Jubileuszu 20-lecia, dusza całego przedsięwzięcia - prezes Stowarzyszenia „Polonia” im. Karola Szymanowskiego w Kropywnyckim Aleksander Polaczok
Stowarzyszenie „Polonia” im. Karola Szymanowskiego w Kropywnyckim w swojej działalności opiera się na wigor i doświadczenie takich znanych działaczy, jak: pierwszy prezes „Polonii” reżyser i prezenter telewizyjny Włodzimierz Moszczyński, zasłużona nauczycielka Ukrainy Margarita Borysowa, Dyrektor Centrum Metodycznego Miejskiego Departamentu Oświaty Marcelina Pacholiwecka, dyrygent Miejskiego Chóru Kameralnego miasta, Zasłużony Artysta Ukrainy Jurij Lubowicz, rektor Instytutu Regionalnego Zarządzania i Ekonomii Igor Dobrians’kyj, prezes Obwodowego Oddziału Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich Ukrainy Witalij Pliński.
Aktywnymi członkami organizacji są także Helena Maksimowa, Natalia Czeredniczenko, Alina Mecheda, Olga Zubryczewa, Eugeniusz Kotiszewski, Serhij Iwanichin i wielu jeszcze ludzi, dla których praojczyzną lub pasją jest Polska.
Maria Polaczok (skrzypce) i Świetłana Koncedałowa (fortepian) wykonują „Preludium nr 1” - jeden z pierwszych, stworzonych jeszcze w Tymoszówce, utworów Karola Szymanowskiego
W dorocznych programach działalności organizacji stałymi pozycjami są występy zespołów artystycznych, udział w ukraińsko-polskich konferencjach, seminariach, prezentacjach, wystawach. Dziś dzieci i dorośli z wielkim zapałem uczą się języka polskiego. W ciągu 20. lat wielu rodzimych pedagogów i tych skierowanych z Polski podejmowało tu trud nauczycielski.
Niemały wkład włożyli członkowie „Polonii” w odrodzenie parafii rzymsko-katolickich w Kirowogradzie, Aleksandrii i Znamience. W odbudowanym, na miejscu zniszczonego w czasach stalinowskich, kościele pod wezwaniem Ducha Świętego, w którym dziś znajduje się ikona, poświęcona przez papieża Jana Pawła II podczas jego wizyty na Ukrainie, od 2012 roku funkcjonuje Sobotnia Szkoła Języka Polskiego.
Iście świąteczną atmosferę koncertu zawdzięczamy również zespołowi instrumentalnemu „Harmonia” ze Szkoły Muzycznej nr 2, pod kierownictwem Anny Skaczkowej i Ludmiły Nikołenko
Działacze „Polonii” pomyślnie współpracują ze Szkołą Muzyczną nr 1, gdzie mieści się izba-muzeum Karola Szymanowskiego.
Corocznie uczniowie uczestniczą w Konkursie Recytatorskim im. A. Mickiewicza „Kresy”, w „Dniach Europy”, w obchodach z okazji Dnia Konstytucji 3 Maja, Dnia Niepodległości Polski, w uroczystościach i festiwalach w Kijowie, Białej Cerkwi, Odessie jak i Festiwalu Muzycznym im. Karola Szymanowskiego w Kirowogradzie i Tymoszówce. Ostatnio wielkim uznaniem cieszyło się IV Ogólnoukraińskie Dyktando z Języka Polskiego „Ja piszę, ty piszesz, my piszemy po polsku...”, realizowane w ramach projektu „Biało – czerwone ABC. Dofinansowanie wydarzeń uzupełniających edukację polską i o Polsce na Ukrainie”.
„Dziękuję działaczom Polskiego Stowarzyszenia „Polonia” za wkład w rozwój tutejszej ziemi – małej Ojczyzny” – ojciec Krystian, proboszcz parafii Świętego Ducha w Kropywnyckim
Należy zaznaczyć, że wszystko to odbywa się pod czujnym okiem muzykologa, wybitnego znawcy życia i twórczości Szymanowskiego Aleksandra Polaczoka, który pełni funkcję prezesa Stowarzyszenia od 2002 roku, zaś niedawno, 19 lutego został ponownie Prezesem „Polonii” na okres najbliższych 3 lat.
I oto w słoneczne majowe popołudnie dnia 26, roku 2017 w auli Obwodowego Edukacyjno-Wychowawczego Kompleksu Gimnazjum-Internatu Szkoły Sztuk Pięknych w Kropywnyckim rozległy się dźwięki hymnów Polski i Ukrainy inaugurujące uroczystą akademię poświęconą 20. rocznicy powstania Stowarzyszenia Polaków „Polonia” im. Karola Szymanowskiego.
Na wstępie zebranym pokazano krótki film, który w skondensowanej formie przedstawił najważniejsze etapy dwudziestoletniej działalności Stowarzyszenia. Film zaprezentował liczne przedsięwzięcia, które weszły już do latopisu „Polonii”.
Wirtuoz saksofonu Włodzimierz Moszczyński - pierwszy prezes Stowarzyszenia „Polonia” im. Karola Szymanowskiego jest autorem scenariuszów i reżyserem filmów dokumentalnych o przedstawicielach polskiej kultury, organizatorem audycji telewizyjnych na temat związków ukraińsko-polskich
Oglądając koncert można się było przekonać jak wszechstronną jest paleta inicjatyw pomysłów i zadań, podejmowanych przez utalentowanych społeczników Stowarzyszenia, jak dużo czasu i uwagi poświęcają oni, aby wykazać się potem umiejętnością pięknego czytania tekstów w języku polskim, znajomością kultury muzycznej – tej klasycznej i estradowej – literatury i historii Polski.
Scenariusz koncertu umiejętnie połączył występy artystyczne z jubileuszowymi wystąpieniami licznych gości reprezentujących władze miasta, instytucje kultury i oświaty, duchowieństwo, bliskich przyjaciół i sympatyków Stowarzyszenia.
Najbardziej zasłużonym wręczano dyplomy uznania i upominki. Była też nagroda finansowa od władz lokalnych, jak i sadzonka dębu w doniczce - z życzeniami długich lat istnienia „z dębową siłą przebicia”.
Gratulacje składa prezes ZPU Antoni Stefanowicz
W wystąpieniach przewijały się nutki wesołe jak i poważne. Honorowy gość z Kijowa - kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w Kijowie Tomasz Dederko, nawiązując do spraw globalnych zaznaczył m. in.: „Bez tolerancji wobec innych narodowości zamieszkujących Ukrainę nigdy nie będzie dobrego współdziałania, dobrego życia, dobrego funkcjonowania samorządów i państwa. Cieszę się, że Ukraina zwróciła się ostatecznie ku Zachodowi. Polska mając doświadczenia wcześniejsze dziś jest zadowolona, że dzięki Europie potrafiliśmy się wydźwignąć ekonomicznie, ale też społecznie i kulturowo i wierzę, iż obecna orientacja Ukrainy również przyniesie w przyszłości pozytywne sekwencje”.
Dodać należy, że Pan Konsul przebywając z wizytą w Kropywnyckim znalazł czas na rozmowy z aplikantami na Kartę Polaka, a w finale świątecznego wieczoru wręczył uroczyście Kartę Polaka Jarosławowi Dubowykowi oraz złożył podziękowania licznym aktywistom w dowód uznania za działalność w Stowarzyszeniu i z okazji jego jubileuszu jak też za zainteresowanie kulturą i językiem polskim oraz wręczył pamiątkowe dyplomy i upominki zasłużonym członkom Stowarzyszenia, życząc wszystkim kolejnych długich lat równie prężnej działalności.
Serdeczne podziękowania za solidną pracę Stowarzyszenia przekazał prezes Związku Polaków na Ukrainie Antoni Stefanowicz, wręczając najaktywniejszym Dyplomy Uznania.
Jubileuszowa impreza przebiegała pod znakiem doskonałego porozumienia polsko-ukraińskiego; wszystko świadczyło dobitnie, że polska społeczność Kropywnickiego jest pokaźna, dobrze zorganizowana, gościnna i serdeczna.
Słowa wielkiego uznania należą się wszystkim urzekającym i perfekcyjnym aktorom, recytatorom, śpiewakom, muzykom i wszystkim zaangażowanym w zorganizowanie tego jubileuszowego wieczoru, no i wielkie podziękowania za zaproszenie.
Stanisław PANTELUK
