Józef Łobodowski (1909–1988), wybitny poeta polski, przyjaciel Ukrainy, niestrudzony i niezastąpiony tłumacz literatury ukraińskiej, został patronem nagrody przyznawanej tłumaczom literatury krajów Europy Środkowej i Wschodniej oraz popularyzatorom idei pojednania między narodami.
Już w latach 30. ubiegłego stulecia Józef Łobodowski odważnie i z pasją propagował pojednanie polsko-ukraińskie. Ambitnymi publikacjami młodego autora zainteresował się wojewoda wołyński Henryk Józewski, który zaprosił energicznego publicystę do Łucka i powierzył mu redakcję czasopisma „Wołyń”. Praca redaktorska Łobodowskiego ukierunkowana była na złagodzenie konfliktów polsko-ukraińskich na Wołyniu.
Po wojnie, na emigracji swe zainteresowania translatorskie kierował Łobodowski na twórczość autorów, dla których słowo było orężem w walce o wolność ojczyzny. Do ośrodków emigracji ukraińskiej apelował o podjęcie wysiłków w celu rozpowszechniania zakazanej na Ukrainie literatury i publicystyki. Dorobek translatorski piewcy pojednania polsko-ukraińskiego to poezja, proza, krytyka literacka, artykuły o charakterze naukowo-publicystycznym od epoki Rusi Kijowskiej do czasów najnowszych.
Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział w Lublinie – wspierane przez Zakład Ukrainistyki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, fundacje „Willa Polonia” (Lublin), „Dla pokoleń” (Lublin), Stowarzyszenie Polska-Wschód (Oddział w Lublinie) oraz Muzeum Niepodległości w Warszawie przyznaje, zgodnie z regulaminem, nagrody im Łobodowskiego w trzech kategoriach: dla pisarza z krajów wschodnich, którego książka ukazała się w przekładzie na język polski; dla tłumacza literatury polskiej za przekład książki współczesnego, polskiego autora na jeden z języków Środkowej i Wschodniej Europy; dla popularyzatora idei ponadgranicznej współpracy na polu polityki, nauki, literatury i sztuki z krajów Środkowej i Wschodniej Europy.
Tegoroczne Jury Nagrody w składzie: ks. prof. dr hab. Edward Walewander – przewodniczący jury, prof. Marija Zhygalowa – członek, prof. dr hab. Switłana Krawczenko – członek, dr hab. Janina Szcześniak – członek, prof. dr hab. Feliks Czyżewski, prof. dr hab. Czesław Michałowski – członek, prof. dr hab. Jan Gurba – członek, dr Jan Sęk – członek, dr Marek Olejnik – sekretarz, red. Wojciech Pestka – Stowarzyszenie Pisarzy Polskich postanowiło nagrodą im. Józefa Łobodowskiego w 2017 roku uhonorować:
– W kategorii pierwszej:
Petro Kraliuka (Ukraina) którego książka Płomienne serce – Strefa (przekład: Kinga Ciasnocha) ukazała się w języku polskim. Laureat jest profesorem filozofii, pracownikiem uniwersytetu Narodowego „Akademia Ostrogska” w Ostrogu, autorem szeregu prac z dziejów kultury Ukrainy, zwłaszcza jej myśli filozoficznej. Znany także ze swej publicystyki historycznej prezentowanej na łamach ukraińskiej prasy oraz w radiu „Swoboda” Jest autorem szeregu popularnych powieści i opowiadań (Sześciodniew, Rycerz i śmierć, Dioptra, Odnalezienie raju), w których ujawnia nietypowe spojrzenie na rolę elit i kozactwa w dziejach Ukrainy.
Nagrodzony tom przynosi dwie mini powieści. Pierwsza Płomienne serce poświęcona jest recepcji dzieła Juliusza Słowackiego na Ukrainie i roli tej poezji w kształtowaniu charakteru Polaków, Ukraińców i Rosjan. Druga, zatytułowana Strefa, jest osobistym, filozoficzno-poetyckim komentarzem wypadków Pomarańczowej Rewolucji. Jurorzy zwrócili uwagę na głębię myśli, znakomite dialogi i swadę narracyjną laureata.
– W kategorii drugiej
Pawła Lachowicza (Białoruś), tłumacza, za przekład dzieła współczesnego autora polskiego na język białoruski. Tłumacz zaprezentował białoruskiemu czytelnikowi tom gawęd historyczno-literackich polskiego autora Zbigniewa Włodzimierza Fronczka Anioły, diabły i kobiety. Laureat – szeroko znany prozaik – jest znawcą i popularyzatorem polskiej kultury na Białorusi, od szeregu lat poświęca się przekładom współczesnej prozy polskiej i polskiego reportażu. Utrzymuje bliskie, serdecznie kontakty z wieloma polskimi pisarzami. Tłumacz wybornie poradził sobie z oddaniem ciepłego, życzliwego ludziom i światu przesłania książki. Przekład przyczynił się do promocji literatury polskiej za granicą, autor książki zaproszony został do odbycia szeregu spotkań autorskich na Białorusi.
– W kategorii trzeciej ex aequo:
Profesora Nikolaja Ježa (Słowenia) – wybitnego slawistę, słoweńskiego tłumacza, polonistę i lektora języka polskiego. Profesor Nikolaj Jež utworzył na uniwersytecie w Lublanie Katedrę Języka Polskiego i Literatury Polskiej, która stanowi dynamiczny ośrodek popularyzatorski kultury polskiej.
Znaczący jest wkład Nikolaja Ježa w badania nad związkami słoweńskiej i polskiej kultury XIX i XX wieku. Profesor opublikował liczne artykuły naukowe, szkice i eseje, w których przybliżał słoweńskim czytelnikom polską literaturę współczesną. Jest autorem antologii polskiej prozy Varujte me, mile zarje, na potrzeby której opracował niezwykle wszechstronną bibliografię słoweńskich tłumaczeń z literatury polskiej, oraz redaktorem haseł w Encyklopedii Słowenii poświęconych polskiej literaturze. Najbardziej jednak imponuje dorobek translatorski Nikolaja Ježa, obejmujący najwybitniejszych i – co warto podkreślić – często także najtrudniejszych do przełożenia współczesnych polskich poetów, dramaturgów i prozaików, w tym między innymi Stanisława Ignacego Witkiewicza (Pożegnanie jesieni), Sławomira Mrożka (Garbus), Witolda Gombrowicza (Trans-Atlantyk, Ślub, Kosmos), Kazimierza Wierzyńskiego (Laur olimpijski).
Laureat jest twórcą słoweńskiej szkoły przekładu z języka polskiego. Kolejne generacje jego uczniów chętnie idą w ślady mistrza, czemu literatura i kultura polska zyskała w Słowenii szansę na długie trwanie.
Zbigniewa Wojciechowskiego (Polska) – doktora Honoris Causa Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu Sztuk Pięknych – za działalność kulturalną, samorządową, społeczno charytatywną na rzecz pojednania polsko-ukraińskiego. Laureat jest wielkim przyjacielem Ukrainy i niestrudzonym popularyzatorem kultury ukraińskiej w Europie, zorganizował szereg imprez, festiwali, koncertów, ekspozycji z udziałem artystów obu narodów, (m. innymi) „Festiwal kultury polskiej i ukraińskiej w Lublinie”, program „Sztuka bez granic” wspierający projekty artystyczne w kontekście rozwoju współpracy między uczelniami polskimi i ukraińskimi. Zbigniew Wojciechowski to także energiczny polityk, który poprzez liczne akcje i przedsięwzięcia gospodarcze sprzyja pogłębianiu i nawiązywaniu stosunków pomiędzy polskimi i ukraińskimi przedsiębiorcami.
Wręczenie Nagrody nastąpi 24 października 2017 roku w Ostrogu, w Narodowym Uniersytecie „Akademia Ostrogska”.
Wręczeniu Nagrody towarzyszyć będę liczne spotkania i otwarte debaty poświęcone promocji literatur Polski, Ukrainy i Białorusi, w tym: wykład inauguracyjny prof. Svitlany Krawczenko (Łuck) „Józef Łobodowski i jego wizja stosunków ukraińsko-polskich w XX wieku” oraz promocja książki laureata-Petro Kraliuka Płomienne serce.
