Teresa Kryszyń, wiceprezes PMS na Białorusi
- Pierwsze Koło Polskiej Macierzy Szkolnej w Grodnie powstało dokładnie 100 lat temu...
...kiedy odradzała się polska państwowość. Na czele koła PMS stanął ks. kanonik Antoni Kuryłłowicz, proboszcz tutejszego kościoła bernardyńskiego (dziś kościół seminaryjny). Jednocześnie zaczęły też powstawać nowe komórki Macierzy w różnych miejscowościach, tak aby krzewić naukę języka polskiego w całym niepodległym kraju.
Warto pamiętać, że Polska Macierz Szkolna zostało powołana w roku 1905 przez pisarza Henryka Sienkiewicza i reaktywowana 3 grudnia 1995 roku w Grodnie na zebraniu nauczycieli języka polskiego, rodziców i działaczy oświatowych. Jej głównym celem jest szerzenie oświaty polskojęzycznej na terenie Białorusi.
Zebranie organizacyjne Koła PMS w Grodnie odbyło się 24 grudnia 1918 roku. I to jest ta data, od której odliczamy kolejne lata działalności PMS na Białorusi..
Głównym zadaniem kół PMS w tamtych czasach było tworzenie szkół i nowych punktów nauczania, bibliotek i ochronek dla dzieci. Nowe szkoły powstawały głównie w miejscowościach wiejskich. Ponieważ właśnie tam trzeba było najbardziej zadbać o oświatę obywateli odrodzonego państwa polskiego.
- Także i obecnie nauka języka polskiego jest dla Was sprawą najważniejszą...
- PMS działa na rzecz szerzenia oświaty polskojęzycznej na terenie całej Białorusi. Nauczyciele zrzeszeni w PMS prowadzą zajęcia z języka polskiego w szkołach państwowych i społecznych. Ponad połowa z około 12,5 tys. dzieci uczących się języka polskiego na Białorusi to uczniowie naszych szkół społecznych. Niestety, obserwujemy proces wypierania języka polskiego ze szkolnictwa państwowego na Białorusi. Jednocześnie rośnie jednak zainteresowanie nauką języka polskiego. Ta potrzeba sprawia, że coraz więcej młodzieży uczy się w naszych szkołach społecznych.
Mówiąc zaś o planach na przyszłość władze organizacji będą zabiegać o ponowną rejestrację zdelegalizowanych 3 oddziałów w Werenowie, Grodnie i rejonie grodzieńskim oraz o utworzenie nowych jednostek w regionach, a także rozbudowę naszego Centrum Edukacyjnego w Grodnie. Obecnie PMS ma zarejestrowane struktury w ośmiu miejscowościach.
Podam też kilka innych przykładów naszej niezwykłej aktywności na Białorusi. PMS złożyła wniosek do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Polski o nadanie uprawnień do przeprowadzania egzaminów certyfikacyjnych potwierdzających znajomość języka polskiego jako obcego oraz złożyła wniosek do Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” o powołanie Lokalnego Ośrodka Metodycznego dla szkolnictwa polskojęzycznego na Białorusi. PMS posiada ku temu dobrze przygotowaną kadrę nauczycielską, bogate doświadczenie oraz niezbędną infrastrukturę.
Kolejny raz został podjęty problem reaktywacji nauczania języka polskiego w przedszkolach oraz problem usunięcia nauczania języka polskiego ze szkół państwowych, szczególne w obwodzie grodzieńskim.
Do najważniejszych tegorocznych imprez zaliczyć można: Olimpiadę Języka i Literatury Polskiej – w lutym i kwietniu; konkurs historyczny, poświęcony wydarzeniom odzyskania niepodległości – w marcu; Ogólnokrajowe Dyktando Polskie im. Krystyny Bochenek, które całym swym tekstem nawiązywało do 100-lecia niepodległości – w kwietniu; Festiwal im. Czesława Niemena, poświęcony pieśni patriotycznej – w maju czy wreszcie konkurs recytatorski „Kresy-2018”.
Mamy też specjalną wiadomość dla miłośników sztuki kresowej. W Bogdanowie powstanie muzeum Ferdynanda Ruszczyca.
- Wróćmy do obchodów 100-lecia Waszej zasłużonej Organizacji...
- W dniu 14 stycznia br. zebrała się Rada Programowa Zjednoczenia Społecznego „Polska Macierz Szkolna” na swoje pierwsze tegoroczne posiedzenie. Obradom towarzyszyła świadomość wyjątkowości 2018 roku – roku 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości oraz 100-lecia istnienia ZS „Polskiej Macierzy Szkolnej” w Grodnie.
W wakacyjnej szkole dla nauczycieli pn. Kanon wychowania narodowego
Nasze tegoroczne uroczystości jubileuszowe zostały połączone z zakończeniem roku szkolnego 2017/2018. Odbywały się one w siedzibie PMS przy ul. Horodniczańskiej. W uroczystościach tych wzięły udział setki osób, w tym wspaniałe grono pedagogiczne, władze PMS i oddziałów, Konsul Generalny RP w Grodnie pan Jarosław Książek z małżonką, przedstawicielka polskiego Senatu, przedstawiciel władz lokalnych w Grodnie oraz wielu przyjaciół PMS, jak i samych uczniów.
Wystrojeni w togi abiturienci odebrali następnie swoje świadectwa ukończenia Liceum Społecznego przy PMS. Uczniowie i uczennice z najlepszymi wynikami w nauce otrzymali upominki. A dyrektor Liceum Społecznego im. Elizy Orzeszkowej życzyła młodzieży powodzenia na ich dalszej drodze dorosłego życia oraz udanych pierwszych prób samodzielności. Zarząd PMS nagrodził i wyróżnił medalami nauczycieli i osoby zaangażowane w działalność Polskiej Macierzy Szkolnej, a także organizacje, instytucje i osoby zasłużone dla jej rozwoju.
Ponieważ nie posiadamy dużej sali, w której moglibyśmy zmieścić wszystkich naszych tegorocznych absolwentów, których było ponad 300, dlatego uroczystość zorganizowaliśmy na dziedzińcu lokalu PMS.
- Wasze tegoroczne wakacje letnie przebiegały też w atmosferze jubileuszu. Były więc tradycyjnie kursy dla dorosłych i młodzieży...
- Dla dorosłych był wakacyjny kurs języka i kultury polskiej. Zajęcia odbywały się u nas na miejscu. Była też wakacyjna szkoła języka polskiego dla młodzieży starszej. Mieliśmy również warsztaty teatralne pod hasłem: Mała Polska akademia teatralna, na które dostaliśmy dofinansowanie dzięki wsparciu Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
Siedziba Polskiej Macierzy Szkolnej w Grodnie (fot. archiwum)
Zajęcia były prowadzone w trzech blokach tematycznych. Pierwszy to elementy wiedzy o teatrze i sztuce polskiej. Następnie ekspresja twórcza - czyli typowo sceniczne zajęcia z młodzieżą, przygotowujące chętnych do pracy aktora i wreszcie zajęcia praktyczne w naszym grodzieńskim Teatrze Lalek. Nasze warsztaty teatralne zakończyliśmy występem uczestników naszych warsztatów w obecności ich rodziców, rodzeństwa i znajomych.
Były też kolonie letnie w Polsce, w Domu Polonii w Żytkiejmach. Zorganizowaliśmy je dla trzech grup dzieci polskiego pochodzenia. Organizujemy je tam corocznie, od kilku już lat, dla naszych wychowanków wspólnie z Fundacją na Rzecz Pomocy Dzieciom z Grodzieńszczyzny. Są one, w pewnym stopniu, wynagrodzeniem i zachętą do dalszej nauki.
Uczestniczymy wreszcie w projekcie polska rodzina polonijna. Był to projekt dwuletni, a jego celem było nawiązanie i wzmocnienie relacji między uczniami i nauczycielami szkół funkcjonujących w systemach oświaty innych państw oraz organizacji społecznych Polaków za granicą. Projekt ten obejmował realizację wspólnych przedsięwzięć edukacyjnych związanych z upamiętnieniem wydarzeń oraz osób związanych z odzyskaniem i utrwalaniem niepodległości przez RP w związku z obchodami setnej rocznicy odzyskania niepodległości. Przewidywał też upowszechnianie polskiego dziedzictwa narodowego, sylwetek wybitnych Polaków - w tym emigracyjnych oraz postaci polskiego pochodzenia zasłużonych dla społeczności lokalnych w kraju zamieszkania Polonii i Polaków.
Rok szkolny w Liceum Społecznym PMS w Grodnie tradycyjne zamyka pochód licealistów ulicami miasta (fot. archiwum)
I wreszcie nasi nauczyciele, tradycyjnie - bo trwa to już 20 lat, uczestniczyli w tzw. wakacyjnej szkole dla nauczycieli pn. Kanon wychowania narodowego. Złożyły się na nie trzydniowe warsztaty w Grodnie, prowadzone przez trenerów z Polski oraz kilkudniowy wyjazd studyjny do Wiednia i Budapesztu, aby zapoznać się z tamtejszą oświatą polonijną.
W końcu zaś sierpnia zorganizowaliśmy dla naszych najmłodszych spotkanie Przystanek Dwujęzyczność. Była to ciekawa impreza, która zwraca uwagę na rozwój osoby wielojęzycznej i wielokulturowej. To pomysł dla nauczycieli, rodziców i dzieci promujący dwujęzyczność wśród Polaków na Białorusi poprzez wydarzenia kulturalne i szkolenia. Dodatkowym elementem była tu także możliwość skonsultowania się rodzica dziecka z logopedą zajmującymi się na co dzień pacjentami dwujęzycznymi. Główne wydarzenia w ramach Przystanku Dwujęzyczność odbyły się na bazie Centrum Edukacyjnego Polskiej Macierzy Szkolnej w Grodnie, Mińsku i Pińsku we współpracy z Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.
Rozmawiał Leszek Wątróbki
(Zdjęcia autora)
