„Cieszę się, że dziś to piąte spotkanie w stulecie niepodległości odbywa się również w Belwederze. W imieniu prezydenta Andrzeja Dudy witam wszystkich uczestników tego forum” powiedział Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Adam Kwiatkowski
Aforyzm pisarza i publicysty wileńskiego Józefa Mackiewicza (1902-1985), który zawsze był wierny swojemu sumieniu i będąc wybitnym patriotą, „patriotyzm umiał pokazać w formie czystości dziennikarskiej misji” - zdaniem wiceprezesa Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie Rafała Dzięciołowskiego - mógłby stać się naturalnym credem Stowarzyszenia Federacji Mediów Polskich na Wschodzie.
Propozycję tę wyraził Pan Rafał w swoim wystąpieniu otwierającym obrady V Walnego Zjazdu FMPnW, na który 23 listopada do Belwederu zjechali się przedstawiciele dziennikarskiej braci, reprezentujący polskie media na Ukrainie, Białorusi, Litwie, Łotwie i w Republice Czeskiej.
Gospodarzem Zjazdu była Kancelaria Prezydenta RP, patronem Senat RP w ramach opieki nad Polonią i Polakami za granicą. Uroczystość organizowały dwie największe instytucje, wspierające rozwój Mediów Polskich na Wschodzie: Fundacja „Wolność i Demokracja” oraz Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
Zdaniem prezesa Fundacji Wolność i Demokracja Roberta Czyżewskiego media polonijne należy rozpatrywać nie tylko w kategoriach odbiorców, ale też z perspektywy twórców.
Spotkanie rozpoczęto mszą św. w Kaplicy Prezydenckiej w Belwederze, którą odprawił ks. Leszek Kryża, dyrektor biura Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie przy Konferencji Episkopatu Polski.
Następnie na sali obrad w imieniu gospodarza – Prezydenta Polski - uczestników konferencji serdecznie powitał Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Adam Kwiatkowski.
„Każde takie spotkanie – zaznaczył minister - jest z kilku powodów ważne. Po pierwsze dlatego, że ważne jest, żeby polskie media na wschodzie istniały, bo dla nas to jest źródło informacji. Myślę tutaj o nas, mieszkających w Polsce, ale też o tych naszych rodakach, którzy dzięki Państwu mogą dowiedzieć się, co ważnego dla polskiej społeczności i nie tylko, dzieje się w miejscach, gdzie mieszkają”.
Polskie media w Republice Czeskiej prezentował red. Tomasz Wolff z „Głosu”, szczycąc się przeprowadzoną pod jego kierunkiem zmianą layoutu i rebrandingu swej gazety
W imieniu marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego zebranych pozdrowił senator Artur Warzocha, z-ca przewodniczącego senackiej Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, zapewniając, że Senat RP w miarę możliwości stara się – i będzie nadal to robić – wspierać materialnie działalność mediów polonijnych.
„Wasza działalność – podkreślił - buduje poczucie wspólnoty narodowej, polskiej w miejscach, gdzie mieszkacie, ale też wyraża łączność waszych środowisk z Polską.”
Zdaniem prezesa Fundacji Wolność i Demokracja Roberta Czyżewskiego media polonijne należy rozpatrywać nie tylko w kategoriach odbiorców, ale też z perspektywy twórców.
Na ile media polskie na Wschodzie powinny w niektórych sytuacjach docierać do lokalnych elit, po to by pozyskiwać w nich ambasadorów polskiej sprawy? – zapytywał w panelu pt. „Między trwaniem a zmianą. Wyzwania i kierunki rozwoju” znakomity dziennikarz i publicysta Jan Pospieszalski
„Media – zaznaczył - to miejsce kształtowania się polskiej elity; są jednym z niewielu miejsc, gdzie może przechować się polska elita. Co ma robić człowiek, który ma coś do powiedzenia o Polsce po polsku? Nie ma wielu takich możliwości w obcym państwie, nawet zaprzyjaźnionym”.
Następnie przedstawiciele polskiej prasy, radia, telewizji z Europy Wschodniej mieli możliwość omówienia bieżących i najbardziej palących kwestii z udziałem przedstawicieli władz RP.
Szefowa nieuznawanego przez Mińsk Związku Polaków na Białorusi Andżelika Borys mówiła o tragicznej atmosferze, w której funkcjonują środowiskowe media polskie na Białorusi. Podkreśliła, że są to jednocześnie najsilniejsze media niezależne w tym kraju. Zaznaczyła też, że białoruskie media, niezależne od władz w Mińsku, są w bardzo złej kondycji.
„Niestety, wysuwany przez nas już od kilku lat postulat wprowadzenia minimum dwuletniego trybu wsparcia finansowego mediów na Wschodzie, nadal (zapewne z braku rozwiązań prawnych) pozostaje do teraz nierozstrzygniętym” – odnotował Jerzy Wójcicki w lakonicznej prezentacji bieżącego stanu polskich mediów na Ukrainie
„Na Białorusi dominuje propaganda rosyjska, przeważają rosyjskie media, które w społeczeństwie są opiniotwórcze. Jeżeli mówimy o niezależnych mediach w kontekście Białorusi, to mówimy o mediach polskich przede wszystkim" - powiedziała Pani Andżelika.
Odnotowała też, że dziennikarze są prześladowani, karani, zabierany jest im sprzęt.
„Trzeba pracować w konspiracji, w której przez 13 lat działalności zdobyliśmy ogromne doświadczenie, ale też ogromne wsparcie zwykłych ludzi" - mówiła. Zaznaczyła, że ZPB ma obecnie 105 struktur regionalnych i około 12 tys. członków. W każdej prawie wiosce jest nasz oddział, albo zespół, albo nauczyciel. Dzięki siatce tych ludzi możemy rozprowadzać polską prasę i informować, przeciwstawiać się rosyjskiej propagandzie" - powiedziała.
O ostatnio przerwanych w Mińsku obchodach 100-lecia niepodległości Polski opowiadała szefowa Związku Polaków na Białorusi Andżelika Borys
Walenty Wojniłło przedstawił sytuację mediów polonijnych na Litwie. Wskazywał, że po wprowadzeniu euro na Litwie media polonijne przeżywają "skok cen".
„W tej chwili jest problem, by przyciągnąć młodzież, zainteresować ją współpracą z naszymi redakcjami. Dlatego bardzo liczymy na zrozumienie naszej sytuacji podczas uchwalaniach kolejnych budżetów”.
Pan Walenty akcentował też, że „bardzo dobrym pomysłem była dwuletnia promesa finansowania, która pozwalała redakcjom na modernizację, pozwalała mieć pewność jutra, bo wsparcie jest nie tylko na ten konkretny rok”.
„Docieranie do elit nie jest dla mediów polskich na Ukrainie łatwą sprawą, ale myślę, że powinniśmy próbować uczestniczyć w dyskusjach i być polskim głosem w ważnych sprawach o skali kraju – przekonany jest redaktor „Kuriera Galickiego” – Wojciech Jankowski
„W perspektywie dwuletniej zawsze można więcej zaplanować” - podkreślił.
Zmiana systemu finansowanie działalności mediów polonijnych w dwuletniej, a nie jak obecnie - w rocznej perspektywie – to zresztą jeden z głównych postulatów wysuwanych podczas obrad Zjazdu.
Na fakt, że nasze media muszą permanentnie mierzyć się z problemem braku ciągłości wsparcia finansowego w związku z obowiązującą obecnie jednoroczną perspektywą udzielania im wsparcia przez Senat, zwrócił też uwagę redaktor naczelny „Słowa Polskiego” Jerzy Wójcicki.
„Perspektywa przejścia na dwuletnie finansowanie jest upragnioną naszą nadzieją. Aby media były w pełni profesjonalne, muszą być dobrze i regularnie finansowane”. Przedstawiając sytuację mediów polskiej mniejszości na Ukrainie odnotował pozytywne tendencje w rozwoju polskiego dziennikarstwa w naszym regionie, podkreślając jednocześnie poważną potrzebę przeciwstawiania się rosyjskiej ekspansji informacyjnej.
Główny organizator Zjazdu - wiceprezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, członek Rady Fundacji Wolność i Demokracja - Rafał Dzięciołowski (P) ogłosił wynik głosowania w którym Prezesem Federacji Mediów Polskich na Wschodzie został wybrany ponownie redaktor naczelny portalu Znadniemna.pl Andrzej Pisalnik (L)
W drugiej części obrad Zjazdu zaproszeni dziennikarze dyskutowali na temat możliwości i siły oddziaływania polskich mediów poza granicami kraju w panelu, który moderował Filip Frąckowiak pod dewizą „Polska pomaga tobie, ty pomóż Polsce”.
Drugą dyskusję zatytułowaną „Między trwaniem a zmianą. Wyzwania i kierunki rozwoju” poprowadził znakomity dziennikarz telewizyjny i wyśmienity muzyk Jan Pospieszalski.
W końcowej części Walnego Zjazdu Federacji sformułowane zostały wnioski dotyczące warunków poprawy kondycji mediów polskich na Wschodzie. Wnioski te adresowane w formie uchwał skierowanych do najwyższych władz RP, skupiały się wokół takich tematów, jak: zwiększenia pomocy finansowej dla poszczególnych redakcji, niezwłoczne przyznanie i przekazanie dotacji pozarządowym operatorom programów wspierających media polskiej mniejszości na Wschodzie, a także stworzenie ram prawnych umożliwiających realizację minimum dwuletnich planów finansowania mediów.
Prezesem Federacji Mediów Polskich na Wschodzie został wybrany ponownie redaktor naczelny portalu Znadniemna.pl Andrzej Pisalnik. Wybory wyłoniły też członków Zarządu FMPnW w osobach Ireny Waluś (Białoruś), Roberta Mickiewicza (Litwa), Ryszarda Stankiewicza (Łotwa) oraz Doroty Jaworskiej (Ukraina).
PS
W wywiadzie telewizyjnym, udzielonym po zamknięciu Zjazdu na pytanie - jaką funkcję wykonują dziś media polskie na Wschodzie? - Rafał Dzięciołowski zaznaczył, że po pierwsze są manifestacją tego, że w ogóle istnieją za granicami Kraju; po drugie, że stanowią sposób komunikowania się między przedstawicielami środowisk polskich wewnątrz każdego z krajów oraz, że są one elementem budowania zakorzenionej wspólnoty lokalnej i pomostem wspomagającym kontakt z żywą kulturą polską. Ponadto dzisiaj media te – kontynuował - przeciwdziałają się szerzeniu propagandy rosyjskiej i zaczynają pełnić jeszcze jedną rolę: stają się źródłem ważnej i pożytecznej informacji dla polityki polskiej, o tym jak wygląda temperatura relacji między Polakami, a mieszkańcami krajów, w których ci Polacy żyją.
Red. Stanisław PANTELUK
