Jak pamiętają nasi czytelnicy, w ubiegłym roku z wielkim sukcesem odbyła się premiera filmu dokumentalnego „Tajemnica Matki Bożej Berdyczowskiej”, a w tym roku prezes „Polskiego Radia Berdyczów”, członek Zarządu Głównego Związku Polaków Ukrainy, radny Rady Miejskiej Berdyczowa, dr politologii Jerzy Sokalski zaprezentował widzom swój kolejny film dokumentalny „Wołania Polaków na Kresach”.
Film przedstawia po raz pierwszy w historii unikalne materiały archiwalne i wywiady świadków masowych stalinowskich represji dokonanych przez NKWD na Polakach w Berdyczowie i w Żytomierzu w ramach tzw. „operacji polskiej” w latach 1937-1938. Film stanowi wielką wartość dokumentalną, którą potęgują doskonała scenografia filmowa i trafny dobór video materiałów.
Jak opowiada Jerzy Sokalski praca nad filmem, a mianowicie - gromadzenie materiałów, praca w archiwach, konsultacje z historykami - badaczami tych tragicznych wydarzeń, trwała ponad rok. Nakręcanie i fotomontaż na wysokim profesjonalnym poziomie wykonał Wasyl Borowoj.
Dzięki tak solidnemu podejściu do tematu osiągnięto duży sukces o czym świadczyła reakcja pierwszych widzów premierowego pokazu filmu, który odbył się w ramach jubileuszowych XX Dni Kultury Polskiej w Berdyczowie. Czcigodni widzowie - delegacje z Konsulatu RP w Winnicy - konsul Alicja Zygula, Joanna Szeliga i małżonka Konsula Generalnego RP w Winnicy - Maria Ciarcińska, a także goście z miast partnerskich Berdyczowa, na czele z prezydentem miasta Siedlce - Andrzejem Sitnikiem i burmistrzem miasta Jawor - Emilianem Bera, byli pod dużym wrażeniem wywołanym wysokim poziomem pracy autora i reżysera filmu Jerzego Sokalskiego, wyrażając mu głęboki szacunek i wdzięczność. Autor otrzymał również zaproszenie do odwiedzenia Polski z pokazem swojego filmu.
Film oparty jest na faktach naukowych zawartych w serii wydań pt.: „Rehabilitowani przez historię” oraz na wywiadach ze świadkami lub ich potomkami, którzy opisali zbrodnie reżimu stalinowskiego. Ponadto, aby osiągnąć odpowiednią atmosferę emocjonalną, autor postanowił dodać sceny artystyczne z udziałem aktorów (na podziękowania za piękną grę zasługują aktorzy Włodzimierz Lewandowski, Kirył Dmitrjew, Wołodymyr Kowalczuk, Irena Rudnicka).
Zdjęcia scen z filmu kręcono w dziś funkcjonującej kolonii poprawczej w Berdyczowie, gdzie kiedyś byli represjonowani Polacy, a także w fabryce skór. (Specjalne podziękowania za umożliwienie filmowania dla pułkownika Oleksandra Dorobaluka - naczelnika Państwowej Instytucji „Berdyczowska Kolonii Poprawcza nr 70” oraz przedsiębiorcy Georgija Kuszaka)
Dyrektor polskiej sobotniej szkoły w Berdyczewie, prezes Berdyczowskiego Oddziału Związku Polaków Ukrainy Larysa Wermińska, powiedziała, że film będzie służył temu, aby okropne czasy represji nigdy się nie powtórzyły i żeby pamięć o tym nigdy nie zgasła.
Film powstał przy wsparciu Senatu RP oraz Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
Jak podkreślają widzowie, zasługuje on na pokaz na dużych ekranach Ukrainy i Polski.
Denys OGORODNYJCZUK
