Dziś: środa,
04 grudnia 2024 roku.
Pismo społeczne, ekonomiczne i literackie
Archiwum 2021
Upamiętnienia
POLSKIE AKCENTY NA MAPIE ZAPOROŻA

Pod przewodnictwem i w obecności Jego Ekscelencji Arcybiskupa Metropolity Mieczysława Mokrzyckiego, Ambasadora Nadzwyczajnego i Pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainie Bartosza Cichockiego, ordynariusza diecezji charkowsko-zaporoskiej biskupa Pawła Honczaruka, biskupa pomocniczego diecezji charkowsko-zaporoskiej Jana Sobiły, ordynariusza egzarchii donieckiej Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego biskupa tytularnego Stefana Menioka, Konsula Generalnego RP na Ukrainie w Charkowie Piotra Stachańczyka, kierownika Wydziału Polonii, Spraw Prawnych i Pomocy Konsularnej w Konsulacie Generalnym w Charkowie Konsula Michała Banasia przedstawicieli władz miasta i obwodu zaporoskiego na czele z przewodniczącym Zarządu Komitetu Wykonawczego Rady Miejskiej Zaporoża Romanem Omelianowyczem, w obecności przedstawicieli społeczności polonijnej miasta odbyło się odsłonięcie i poświęcenie pomnika św. Jana Pawła II i otwarcie ulicy nazwanej Jego imieniem oraz odsłonięcie popiersia b. burmistrza miasta Oleksandrowska (dziś Zaporoża) Feliksa Mołczanowskiego.

Z postacią św. Jana Pawła II Zaporoże wiąże historia powstania Konkatedry Boga Ojca Miłosiernego w Zaporożu.

7 grudnia 1998 roku Papież Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny wzięty z fundamentów bazyliki św. Apostoła Piotra w Rzymie i tego samego dnia przekazał go ówczesnemu proboszczowi zaporoskiemu ks. Jan Sobilo (obecnie biskup) za pośrednictwem swojego sekretarza ks. Mieczysława Mokrzyckiego (obecnie arcybiskup), a 7 października 1999 r. Biskup Leon Dubrawski OFM oddał go pod budowę kościoła zaprojektowanego przez architektów Zaporoża (pomniejszona kopia bazyliki św. Piotra w Watykanie).

Podkreślił to w swoim wystąpieniu podczas uroczystości Ambasador RP Bartosz Cichocki zaznaczając: „Polak - św. Jan Paweł II otworzył zaporożanom obecne stulecie - ofiarowując to piękne sanktuarium Boga Ojca Miłosiernego. Symbolicznie, ale nieprzypadkowo złożyło się tak, że minione stulecie dla Zaporoża otworzył inny Polak - wieloletni prezydent miasta Feliks Mołczanowski. Zrobił dużo dla budowy nowoczesnej i dostatniej wspólnoty. Wiemy, że wiele z jego marzeń legło w gruzach pod uderzeniami totalitaryzmów XX wieku. Wzniesiony niedaleko pomnik ofiar prześladowań stalinowskich przypomina o tym”.

Bezpośrednimi organizatorami uroczystości byli Parafia Sanktuarium Boga Ojca Miłosiernego w Zaporożu i Stowarzyszenie Kultury Polskiej im. św. Jana Pawła II w Zaporożu.

Prezes Stowarzyszenia - Anna Makuszyńska na swoim profilu na fb napisała, iż stało się to historycznym wydarzeniem polonijnym w Zaporożu. W jej relacji czytamy:

„Dziękujemy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP za dofinansowanie projektu. Dziękujemy też wszystkim, kto dołączył się do sprawy upamiętnienia wybitnych postaci naszego narodu, którzy swoim życiem kształtowali nie tylko nasze polskie wartości Bóg. Honor. Ojczyzna, ale skupili nas wokół uniwersalnych wartości Wolności, Godności. Solidarności. Właśnie one robią człowieka człowiekiem i budują cywilizację życia i miłości!”.

KOS

***

MOŁCZANOWSKI Feliks s. Franca (urodz. 1852, Charków, 1921 Katerynosław) - burmistrz miasta Oleksandrowsk guberni katerynosławskiej w latach 1901-1911 i 1916-1917.

Urodził się w Charkowie w rodzinie szlacheckiej, otrzymał oświatę domową.

W połowie lat 1870-ch przeprowadził się do Oleksandrowska, gdzie w 1875 r. założył przedsiębiorstwo komercyjne „Tartak parowy i handel lasami F.F. Mołczanowskiego”, roczny dochód którego w 1889 wynosił 200 tys. rubli.  W krótkim czasie udało mu się zgromadzić wielki kapitał i stał się jedną z najbogatszych osób miasta.


MOŁCZANOWSKI Feliks s. Franca

Był również aktywnym działaczem społecznym. W 1875 r. został wybrany na deputowanego powiatowego Rady Miejskiej w Oleksandrowsku (od 1880), został przewodniczącym komisji rewizyjnej, uczestniczył w komisji sanitarnej, ds. budownictwa i oświaty ludowej.

Prowadził działalność charytatywną. W 1899 przekazał na własność miasta niedobudowany budynek kamienny z podwórzem, na rogu ul. Pokrowskiej i Katerynosławskiej  (obecnie Pocztowej), tzw. Podwórze Zacharyńskie, oraz opłacił weksel na budownictwo na kwotę ponad 2 tys. rubli. Na górnym piętrze rozlokował się powiat ziemski, dolna kondygnacja została wynajęta i przynosiła miastu dochód 2 tys. rubli rocznie.

Na jednym z posiedzeń Rady Miejskiej deputowani na stojąco przywitali Mołczanowskiego oklaskami i szczerze dziękowali mecenasowi.

Wspomagał rozwój przemysłu, handlu, budownictwa, edukacji, medycyny w mieście.

Od 11 grudnia 1901 był burmistrzem Oleksandrowska (1901–11, 1916–17). Miasto było częściowo zrujnowane, gospodarka zaniedbana.

Na tym stanowisku zajął się rozwiązaniem krytycznych problemów miasta, jednym z których były drogi miejskie. Rozpoczęto brukowanie dróg. Finansowanie nawierzchni drogowej w dużej mierze zapewniane było dzięki zaproponowanej przez Mołczanowskiego opłacie w wysokości 1/8 kopiejek od puda przewożonych tranzytem przez miasto ładunków. Budował wodociąg miejski i wieże ciśnień.

W 1908, dzięki staraniom Mołczanowskiego miasto otrzymało pożyczkę państwową w  wysokości 1 mln rubli. Z tej kwoty miasto wypłaciło 300 tys. rubli zadłużenia i na pozostałe pieniądze zaczęło się aktywne budownictwo instytucji municypalnych, sieci wodociągowej.

W tym okresie wzniesiono budynek banku miejskiego, dobudowano gimnazjum żeńskie, zabrukowano wiele ulic miasta, kontynuowano budownictwo wodociągu i wież ciśnień, zbudowano nową rzeźnię. Jako przedstawiciel miasta F. Mołczanowski niejednokrotnie brał udział w komisjach ds., eksploatowania bystrza Dniepru. Dzięki działalności F. Mołczanowskiego w mieście zbudowano pierwsze elektrownie.

Miał wiele odznaczeń Imperium Rosyjskiego. F. Mołczanowski był organizatorem, założycielem i kierownikiem Wydziału Opieki nad Głuchoniemymi, założył w 1903 Maryińską szkołę-chutor dla Głuchoniemych, była to pierwsza w kraju szkoła dla głuchoniemych otwarta w 2 km od Oleksandrowska. Szkoła miała swój odcinek kolei, własną elektrownię, sieć wodociągową, system centralnego ogrzewania, szpital, aptekę, zakład drukarski, przedsiębiorstwo maszyn rolniczych, cerkiew prawosławną (mszy towarzyszyło tłumaczenie w języku gestów). Jednocześnie z wykształceniem dzieci otrzymywały podstawy wiedzy z pracy na roli. W Eupatorii szkoła miała własne sanatorium.

W maju 1911 r. wybuchnął skandal w związku ze szkołą głuchoniemych. Mołczanowski na podstawie fałszywych oskarżeń, związanych z przywłaszczeniem środków charytatywnych na działalność szkoły, został uwięziony na 3 miesiące. W 1913 r. śledztwo wszystkie zarzuty uznało za bezpodstawne i stwierdziło brak cech przestępstwa ze strony Mołczanowskiego. Po zwolnieniu za kaucją przeprowadził się do Katerynosława.

Podczas I. wojny światowej przez 2 lata brał aktywny udział w działalności Ogólnorosyjskiego Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża, Ogólnorosyjskiego Związku Miast. Został oddelegowany przez ten Związek na Galicję w celu zorganizowania punktów żywnościowych.

Pod koniec 1915 wrócił do Oleksandrowska. W październiku 1916 po raz drugi wybrano go na stanowisko burmistrza. W 1917 ostatecznie opuścił stanowisko burmistrza. Pełnił służbę z Armii Czerwonej. Zmarł na tyfus w Katerynosławie w 1921 r.

W Zaporożu otwarto tablice pamiątkowe na budynkach byłej szkoły dla głuchoniemych (1992) і specjalistycznej ogólno-oświatowej szkoły-internatu «Źródło» (fundatorem w maju 2016 r. był Związek Kultury Polskiej im. Jana Pawła II), w 2016 jego imieniem nazwano ulicę.

Передплатити „Dziennik Kijowski” можна протягом року в усіх відділеннях зв’язку України