Pod koniec września bieżącego roku, zgodnie z wieloletnią tradycją, w Chersoniu wystartowały XI Regaty im. Generała Mariusza Zaruskiego. Wydarzenie to nabrało szczególnej wagi z powodu przypadającej w 2021 roku 80 rocznicy śmierci Wielkiego Polaka.
Wodne zmagania o puchar ufundowany przez prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego odbywały się w różnych kategoriach: dziecięcej, młodzieżowej i dla dorosłych. Mimo niesprzyjającej, deszczowej pogody na brzegu Dniepru zebrało się wiele osób. W otwarciu Regat wziął udział mer Chersonia Pan Igor Kolychajew, Konsul Generalna z Konsulatu Rzeczpospolitej Polskiej w Odessie p. Katarzyna Sołek, Konsul Paweł Niedźwiedzki oraz goście z Polski, przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego z Panią wicemarszałek p. Ewą Draus na czele oraz członkowie chersońskiego Towarzystwa "Polonia".
Uroczysty charakter otwarcia Regat podkreśliły słowa listów okolicznościowych odczytanych przez Konsula Pawła Niedźwiedzkiego. Pierwszy z nich skierował do mieszkańców Chersonia, władz miejskich oraz uczestników Regat Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Pan Adam Kwiatkowski, drugi Marszałek Senatu Rzeczpospolitej Polskiej Pan Tomasz Grodzki. W listach podkreślono wielkie zasługi generała Mariusza Zaruskiego dla Polski. Przypomniano tę niezwykłą postać, człowieka wszechstronnego, patrioty, który oprócz działalności morskiej i wojskowej zajmował się taternictwem, był pisarzem oraz poetą, a także wielkim przyjacielem młodzieży.
Po uroczystym otwarciu Regat przedstawiciele Konsulatu Rzeczpospolitej Polskiej w Odessie, goście z Polski oraz członkowie Chersońskiego Obwodowego Towarzystwa "Polonia" udali się na miejscowy cmentarz, gdzie zostały złożone wiązanki kwiatów na symbolicznej mogile generała Zaruskiego. Pani Swietłana Szuwałowa, zastępca prezesa CHOT "Polonia", podziękowała gościom za przybycie i wygłosiła krótkie przemówienie, w którym przypomniała tę wielką postać. Chersońska "Polonia", kierowana przez panią prezes Rozalię Lipińską, od lat troszczy się o grób generała, zapala znicze i składa kwiaty z okazji Święta Zmarłych, rocznic i świąt religijnych.
Tego samego dnia w siedzibie organizacji polonijnej odbyło się spotkanie członków Towarzystwa "Polonia" z gośćmi z Polski oraz Konsulem p. Pawłem Niedźwiedzkim. Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku reprezentowali dr Joanna Karbarz-Wilińska oraz p. Bartosz Januszewski. Odbyła się prezentacja publikacji pana Bartosza poświęcona generałowi Mariuszowi Zaruskiemu. Praca ta wydana przez IPN również w języku ukraińskim w serii "Bohaterowie Niepodległej" opisuje losy generała Zaruskiego, tekstowi towarzyszą archiwalne oraz współczesne fotografie. Publikacja spotkała się z dużym zainteresowaniem obecnych na spotkaniu gości, kolejne jej egzemplarze Towarzystwo "Polonia" rozpowszechnia wśród mieszkańców Chersonia.
Sobotni wieczór 18 września upłynął pod znakiem wręczenia pucharów i nagród zwycięzcom XI Regat. Pan Wojciech Skóra - dyrektor Centrum Turystyki Wodnej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, który od 11 lat przyjeżdża do Chersonia z Polski i bierze udział w organizacji Regat im. Generała Zaruskiego, gratulował najlepszym załogom.
Mariusz Zaruski (ur. 31 stycznia 1867 w Dumanowie na Podolu, zm. 8 kwietnia1941? w chersońskim więzieniu NKWD) – pionier polskiego żeglarstwa i wychowania morskiego.
Niekwestionowanym hitem tegorocznych Regat były występy polskiego zespołu muzycznego "Klang". Muzycy specjalizują się w wykonywaniu piosenek związanych z morzem i życiem marynarzy zwanych szantami. Nad grobem generała Zaruskiego odśpiewali pieśń "Morze, nasze morze" tradycyjnie uznawaną za hymn Polskiej Marynarki Wojennej.
Zespół "Klang" wystąpił też podczas Festiwalu "Etnos" zorganizowanego w ramach Dni Miasta, w piątek 17 września. Akcenty polskie na tymże Festiwalu były zauważalne: polskie piosenki prezentował chór "Przyjaźń" działający przy Towarzystwie "Polonia", chór z Polskiego Towarzystwa "Polska Nuta" w Odessie, publiczność usłyszała też znaną piosenkę Wojciecha Młynarskiego "Jeszcze w zielone gramy" w wykonaniu Katarzyny Daczenko, członka CHOT "Polonia". Zespół "Klang" podbił serca chersońskiej publiczności podczas ostatniego występu nad brzegiem Dniepru już po wręczeniu pucharów i nagród. Publiczność do tego stopnia poddała się urokowi morskich piosenek, że domagała się bisów, a polscy muzycy zachęcali do wspólnego śpiewania refrenów piosenek.
Pamięć o generale Mariuszu Zaruskim jest w Chersoniu ciągle żywa, a XI już Regaty jemu poświęcone są tego najlepszym przykładem.
Paweł ELIAS (ORPEG)
***
Postać wszechstronna – fotografik, malarz, poeta i prozaik. Marynarz, żeglarz i podróżnik. Konspirator, zesłaniec, legionista, ułan, wreszcie generał brygady i adiutant generalny prezydenta RP. Taternik, grotołaz, ratownik górski, instruktor i popularyzator narciarstwa i turystyki górskiej. Założyciel Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Instruktor harcerski ZHP i wychowawca młodzieży. Jako wolontariusz zaciągał się na różne statki i odbywał egzotyczne podróże na Daleki Wschód, Syberię, do Chin, Japonii, Indii, Egiptu i Syrii.
A oto jeden z mnóstwa jego wierszy, napisany na rejsie po Oceanie Atlantyckim.
STERNIK
Huczy, pieni się morze. Podarte obłoki
Lecą stadem jak kruki zgłodniałe do żeru.
Coraz w dziksze nasz okręt puszcza się
podskoki.
Lecz wy śpijcie spokojnie: jam dzisiaj u steru.
Błędne jakieś maszkary korowody wiodą,
Nad ziejącą otchłanią igrając motylem...
Baczność! Dziad na nas idzie – trzęsie siwą
brodą –
Chodź tu sam, srogi dziadu! rozetnę cię kilem.
Wnet trupem się rozciągnął. Znikając w wód
głębi
Jeszcze plunął w twarz moją szmatą białej
piany.
I płynę dalej – sztabą pierś morza rozpruwam,
A wokół zamęt ślepy jak boa się kłębi,
Jak góry suną w mroku spiętrzone bałwany.
Spijcie, dzieci, spokojnie: u steru ja czuwam!
Dziad — w języku marynarzy — fala większa od innych.
Kil — podłużna belka u spodu okrętu. (Przyp. autora)
