Toast za przyjaźń i współpracę między naszymi narodami wznieśli Marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz i Przewodniczący Rady najwyższej Ukrainy Wołodymyr Łytwyn
Święto to, ustanowione w 2001 roku, z inicjatywy Senatu - „w uznaniu wielowiekowego wkładu Polonii w odzyskiwanie przez Polskę niepodległości; za wierność i przywiązanie do polskości oraz pomoc krajowi w najtrudniejszych momentach, w celu potwierdzenia więzi z Macierzą i jedności wszystkich Polaków” przypada zazwyczaj 2 maja. Jednak w tym roku, ze względu na beatyfikację Jana Pawła II, oficjalne obchody przesunięto na 6 -7 maja.
Coroczne centralne uroczystości, z udziałem Polonii z różnych krajów, do tej pory odbywały się już w wielu krajach, w tym na Łotwie, w Grecji, w Rosji, a przed rokiem w Kanadzie. Gospodarzami tegorocznego, jubileuszowego Światowego Dnia Polonii i Polaków za Granicą stały się dwa miasta ukraińskie - Winnica i w Berdyczów.
6 maja oficjalna delegacja z Polski na czele z marszałkiem Senatu RP Bogdanem Borusewiczem przybyła do Winnicy dwoma samolotami. W jej skład weszli dostojnicy państwowi, senatorowie, posłowie, konsulowie i pracownicy ambasady RP w na Ukrainie, samorządowcy (m.in. z województwa świętokrzyskiego, utrzymujący ścisłe kontakty z Winnicą) oraz przedstawiciele fundacji i stowarzyszeń, które współpracują z organizacjami polonijnymi, a wśród nich: Olga Iwaniak – prezes Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie, Dariusz Bonisławski wiceprezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” i Marek Hauszyld – prezes Zarządu Fundacji „Semper Polonia”. Tradycyjnie na święto przybyli też przedstawiciele środowisk polonijnych z innych części świata, w tym: Tadeusz Pilat – prezes Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych ze Szwecji, Andżelika Borys i Andżelika Rechwo z Białorusi, Michał Mackiewicz prezes Związku Polaków na Litwie, Maria Aleksandra Sikorska wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Psychologów w Wielkiej Brytanii.
„Wielowiekowa obecność Polaków na tej ziemi jest podstawowym powodem przybycia do Winnicy tak licznej i tak wysoko postawionej delegacji z Polski” – powiedział Marszałek Bogdan Borusewicz, rozpoczynając robocze spotkanie z przedstawicielami organizacji, struktur i środowisk polskich na Ukrainie
Wizytę w Winnicy marszałek Senatu rozpoczął od spotkania z przedstawicielami władz lokalnych w tym - gubernatorem obwodu winnickiego Mykołą Dżygą, prezydentem Winnicy Wołodymyrem Grojsmanem, przewodniczącym Rady Obwodu Winnickiego Serhijem Tatusiakiem oraz merem Berdyczowa Wasylem Mazurem. Następnie w Obwodowej Bibliotece Naukowej im. Timiriazjewa w Winnicy otworzył on wystawę poświęconą Ignacemu Paderewskiemu i złożył kwiaty pod tablicą poświęconą spotkaniu marszałka Józefa Piłsudskiego z Symonem Petlurą.
Roboczym momentem wizyty stało się podpisanie listu intencyjnego z przedstawicielami władz Winnicy o współpracy między powiatem tarnowskim a rejonem chmielnickim.
Po południu polska delegacja spotkała się z przedstawicielami polskiej diaspory na Ukrainie. W spotkaniu wzięli udział rzymsko-katoliccy duchowni na czele z wiceprzewodniczącym episkopatu Ukrainy biskupem ordynariuszem kamieniecko-podolskim Leonem Dubrawskim.
„Jesteście pomostem między Polską a Ukrainą - zaznaczył marszałek Senatu, zwracając się do zebranych – i ważne, żebyście tym pomostem byli nadal. Chcemy, abyście mogli funkcjonować jako dobrzy obywatele Ukrainy, ale także zachowali związek z krajem przodków, z jego językiem i kulturą”.
W imieniu dwóch ogólnoukraińskich organizacji, zrzeszających Polaków na Ukrainie głos zabrali: Emilia Chmielowa – prezes Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie i Stanisław Kostecki – prezes Związku Polaków na Ukrainie. Występujący przedstawiciele stowarzyszeń i środowisk polskich na Ukrainie wyrażając wdzięczność zwracali też uwagę na swoje problemy. Mówili m.in. o potrzebie zbudowania Domu Polskiego we Lwowie, a także Kijowie. Niektórzy zarzucali władzom polskim opieszałość w tych kwestiach.
W spotkaniu z działaczami środowisk polskich Ukrainy uczestniczyli przedstawiciele instytucji wspierających ich działalność. Pierwsza od lewej – prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Olga Iwaniak
Marszałek Borusewicz w odpowiedziach poinformował, że Senat w ciągu 20 lat wsparł Polonię kwotą około 840 mln zł. Jak ocenił, są to środki bardzo duże, w większości przeznaczane na oświatę i infrastrukturę, które widać w postaci inwestycji i poprawy funkcjonowania organizacji polonijnych na całym świecie. Marszałek zwrócił uwagę, że Senat finansuje obecnie na terenie Ukrainy centralnej kilka inwestycji, m.in. budowę Domu Polskiego w Barze, przy dobrym stosunku ze strony władz lokalnych. Odnosząc się do kwestii budowy Domu Polskiego we Lwowie, podkreślił, że przyczyną zwłoki był negatywny stosunek obecnych władz tego miasta, a nie obojętność władz polskich.
Jednocześnie konstatował, iż po tym, jak w Przemyślu powstała placówka mniejszości ukraińskiej, jego zdaniem powinna zaistnieć dobra wola władz Lwowa w kwestii budowy w tym mieście Domu Polskiego. „Przynajmniej tę dobrą wolę – dodał - deklarował prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz w czasie rozmów ze mną, z polskim prezydentem oraz premierem”.
Podsumowując temat Bogdan Borusewicz zaznaczył: „Zarówno w Polsce jak i w innych krajach świata mniejszości mają problemy z większością. Wynikają różne sytuacje i niedogodności, nawet w tych najbardziej demokratycznych krajach. Lecz istotne jest to, żeby mieć dobrą wolę i starać się stwarzać im jak najlepsze warunki. I właśnie władzom Ziemi Winnickiej dziękuję za zapewnienie takich właśnie warunków”. Mówca wyraził też przekonanie, że niezwykle ważną dla relacji między naszymi krajami jest współpraca na poziomie samorządów.
Uczestniczący w spotkaniu przewodniczący Winnickiej Rady Obwodowej Serhij Tatusiak powiedział m.in.: „Wizyta o tak wysokiej randze jest przejawem powagi do mieszkańców Ziemi Winnickiej, w tym Polaków zrzeszonych w licznych, sprawnie działających, organizacjach i stowarzyszeniach. Mówiąc o współpracy naszych państw warto podkreślić, że wypracowane w Polsce pozytywne doświadczenie w kwestiach zarządzania jest dla nas bez przesady doskonałym przykładem dla reform w tej dziedzinie. Badając doświadczenia w funkcjonowaniu lokalnych samorządów byłem niemalże we wszystkich krajach Europy i stwierdzam jednoznacznie, iż polski model zarządzania jest najbardziej efektywnym.
Dlatego też i w tej sferze stale rozszerzamy naszą współpracę. Pomiędzy jednostkami terytorialnymi z 11 województw Polski i ich partnerami z obwodu winnickiego podpisano już aż 188 umów. Niedawno świętowaliśmy 50-lecie współpracy między województwem świętokrzyskim i obwodem winnickim pod dewizą „Dwa regiony jedno serce”, a w tej chwili myślę, że dojrzała już szersza dewiza adekwatna do całokształtu stosunków Ukrainy i Polski - „Dwa kraje – jedno serce”.
Ze specjalnym programem „Witamy Rodaków” po raz pierwszy na Ukrainie wystąpił jeden z najpopularniejszych zespołów rodzinnych w Polsce, „Golec Orkiestra”, czerpiących natchnienie z tradycji kultury góralskiej. Łukasz i Paweł Golce grają nim już od 12 lat. Wydali 9 płyt.
Największym artystycznym akcentem święta stał się Koncert Galowy w winnickim Domu Oficerów z udziałem zespołów twórczości amatorskiej reprezentujących skupiska polskie Winniczczyzny, artystów Filharmonii Kijowskiej oraz polskiego zespołu Golec uOrkiestra. Koncert zaszczycili swoją obecnością Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Wołodymyr Łytwyn i Minister Kultury Ukrainy Mychajło Kułyniak.
Finałowym momentem Święta stało się uroczyste przyjęcie z okazji Światowego Dnia Polonii i Polaków za granicą oraz Święta Konstytucji 3 maja zainaugurowane wystąpieniami wysokich dostojników.
Z uwagą wysłuchano wystąpienia Wołodymyra Łytwyna, który m. in. podkreślił: „Ważnym jest, aby współpraca między naszymi krajami prowadzona była nie tylko na poziomie najwyższym, państwowym, ale też na szczeblu regionów i wspólnot lokalnych, gdyż inaczej nie wykorzystamy jej potencjału”. Sięgając do historii stosunków między naszymi krajami W. Łytwyn konkludował: „W historii zdarzało się wszystko, ale ludzka pamięć oddaje przewagę temu, co grzeje duszę i serce, co dźwiga narody i kraje. I o tym warto pamiętać szczególnie dzisiaj, kiedy razem, wspólnymi działaniami powinniśmy budować zjednoczoną bezpieczną i stabilną Europę”.
Dbałością o czystość języka, profesjonalizmem wokalnym i choreograficznym podbił widownię młodzieżowy zespół „Podolskie kwiaty” z Koziatynia, pod kierownictwem artystycznym Natalii Czajkowskiej
Z optymistycznym zapewnieniem wystąpił wiceminister spraw zagranicznych RP Jan Borkowski, stwierdzając: „Zbliża się czas, w którym Polska będzie sprawować prezydencję w Unii Europejskiej. Już dziś czynimy intensywne starania, by negocjacje dotyczące zawarcia umowy stowarzyszeniowej Ukrainy z UE zostały sfinalizowane przy naszej prezydencji. Będzie to pewnego rodzaju gest, lecz również i realna zmiana statusu Ukrainy w relacjach z Unią Europejską”.
Prezes Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód dr Tadeusz Samborski odczytał Posłanie do Rodaków wicepremiera rządu RP Waldemara Pawlaka, jedna z tez którego brzmi:
„Drodzy Rodacy. Razem jesteśmy w stanie zrobić wiele, aby Polska za granicą była postrzegana jako silne demokratyczne i dobrze zorganizowane Państwo, ważny i wiarygodny partner w relacjach międzynarodowych. W tym dziele Wasza pomoc jest nieoceniona. Opinię o Polsce kształtujecie, bowiem każdego dnia – w pracy w kontaktach sąsiedzkich, podczas spotkań z dziennikarzami, przeciętnymi obywatelami kraju, w którym mieszkacie. Stanowicie ogromny potencjał zdolny do wszechstronnego wspierania Polski”.
* * *
7 maja uczestników 10. Światowego Dnia Polonii i Polaków za Granicą przyjmował słynny Berdyczów, w którym obchodzono ponadto 12. Dni Kultury Polskiej.
Polska delegacja po spotkaniu z przedstawicielami miejscowych władz odbyła wycieczkę krajoznawczą po czarownych okolicach Berdyczowa, zwiedziła sanktuarium Matki Bożej oraz obejrzała wystawę poświęconą urodzonemu w tych stronach pisarzowi Józefowi Konradowi Korzeniowskiemu.
Kulminacją święta stał się Uroczysty Koncert, na jaki złożyły się występy polskich zespołów amatorskich „Koroliski” i „Dzwoneczki” z Żytomierza, „Pierwiosnek” z Nowogradu Wołyńskiego, Polskiej Grupy Artystycznej im. J. Kiepury „Bene” oraz Capelli Zamku Rydzyńskiego.
W swoich wystąpieniach Marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz podziękował władzom obwodu żytomierskiego za pozytywny stosunek do polskiej mniejszości, zaś Polakom za to, że „przenieśli polskość przez trudne okresy, ciężkie lata, kiedy trzeba było wiele odwagi, aby się do niej przyznawać”. Dodał również, że w trakcie swoich wielokrotnych wizyt na Ukrainie słyszy same dobre słowa o Polakach, o „ich pracowitości, rzetelności i przywiązaniu do ziemi”.
Drugi dzień obchodów zakończył uroczysty bal dla wszystkich gości święta.
I tak jubileuszowy 10. Światowy Dzień Polonii i Polaków za Granicą wszedł do annałów historii, jako jedno z najbardziej udanych świąt i tu szczególne wyrazy uznania należą się pracownikom Konsulatu Generalnego RP w Winnicy, na czele ze wspaniałym organizatorem - Konsulem Generalnym Krzysztofem Świderkiem, który osobiście czuwał nad każdym z elementów bogatego programu.
Relacja: Stanisław PANTELUK
