„Niech dzięki oczyszczeniu pamięci historycznej wszyscy będą gotowi stawiać wyżej to, co jednoczy, niż to, co dzieli, ażeby razem budować przyszłość opartą na wzajemnym szacunku, na braterskiej wspólnocie, braterskiej współpracy i autentycznej solidarności”– powiedział Papież Jan Paweł II we Lwowie 23 czerwca 2001 roku.
Te prorocze słowa mają dziś wielki sens, ponieważ wsparcie militarne, polityczne, ekonomiczne i medyczne, jakiego Polska udziela Ukrainie w związku z rosyjską pełnoskalową inwazją, a także solidarność z narodem Ukraińskim i pomoc ukraińskim uchodźcom w Polsce, świadczą o prawdziwie braterskich stosunkach i silnym związku między naszymi narodami.
Dziś Polska jest bezcennym wsparciem dla Ukrainy, kursem na dobre sąsiedztwo, na wejście Ukrainy do Unii Europejskiej. Wspólna historia, bliska kultura, wartości narodowe, osiągnięcia nauki i praktyki sprzyjają narodzinom ciekawych projektów polsko–ukraińskich, w tym takich jak Polska Biblioteka Medyczna im. Zbigniewa Religi.
Historia powstania biblioteki bierze swój początek w roku 2010, kiedy to przy wsparciu Ambasady RP na Ukrainie rozpoczęto wspólny projekt Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie i Narodowej Naukowej Medycznej Biblioteki Ukrainy mający na celu otwarcie biblioteki – Centrum Polskiej Książki Medycznej. Pomysł stworzenia takiego ośrodka zrodził się wśród ukraińskich i polskich lekarzy podczas ich wspólnego udziału w międzynarodowych konferencjach i kongresach naukowych.
W listopadzie 2016 roku na bazie Centrum Polskiej Książki Medycznej otwarto Polską Bibliotekę Medyczną, a 12 października 2017 roku odbyło się wydarzenie o randze międzynarodowej – Polskiej Bibliotece Medycznej było nadane imię światowej sławy polskiego kardiochirurga prof. Zbigniewa Religi.
Biblioteka stała się miejscem spotkań ukraińskich lekarzy z polskimi kolegami, tu odbywają się wspólne imprezy z Ambasadą RP na Ukrainie, Przedstawicielstwem Polskiej Akademii Nauk w Kijowie, Instytutem Polskim w Kijowie i innymi polskimi organizacjami oraz instytucjami na Ukrainie. Częstymi gośćmi i wielkimi przyjaciółmi Biblioteki są wydawcy polskich książek medycznych, rektorzy, wykładowcy, studenci i przedstawiciele bibliotek polskich uczelni medycznych, polscy naukowcy z dziedzin medycznych i lekarze praktyki.
Za zasługi w tworzeniu środowiska medycznego i rozwijaniu przyjaznych stosunków między lekarzami polskimi i ukraińskimi, Polska Biblioteka Medyczna im. Zbigniewa Religi otrzymała honorowe odznaczenia Senatu RP i Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie.
Wojna pokrzyżowała wiele naszych planów, ale Polska Biblioteka Medyczna im. Zbigniewa Religi otrząsnęła się po pierwszych dniach natarcia nieprzyjaciela i nadal działa w tak trudnych czasach.
Księgozbiór biblioteczny jest podstawą funkcjonowania biblioteki. W warunkach stanu wojennego nie każda biblioteka ma możliwość należycie uzupełniać swoje zbiory o aktualne informacje, jednak użytkownicy Polskiej Biblioteki Medycznej im. Zbigniewa Religi mają możliwość zapoznania się z najnowszymi periodykami medycznymi i z nowościami książkowymi. Za to serdecznie dziękujemy Irminie Utracie, dyrektorowi Biblioteki Głównej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Krzysztofowi Królikowskiemu, inicjatorowi stworzenia Polskiej Biblioteki Medycznej w Kijowie, redaktorom i wydawcom, którzy w tak trudnych czasach nadal dostarczają nam literaturę medyczną oraz Fundacji HUMANOSH, która nie zważając na trudności i przeszkody, dowozi przesyłki na Ukrainę. Szczególne podziękowania dla redakcji „Dziennika Kijowskiego” za wieloletnią szczerą przyjaźń i owocną współpracę.
Obecnie zbiór Polskiej Biblioteki Medycznej im. Zbigniewa Religi liczy około 8000 egzemplarzy i składa się z książek, broszur, czasopism, abstraktów, rozpraw i dokumentów na nośnikach elektronicznych. Głębokość chronologiczna sięga 1928 roku.
Podstawą Biblioteki są encyklopedie, słowniki, atlasy, kompendiumy, poradniki z medycyny, farmakologii i farmacji, biologii oraz innych pokrewnych dziedzin wiedzy.
Kijów 11.10.2017. Małżonka śp. profesora Zbigniewa Religi dr n. med. Anna Wajszczuk-Religa i ówczesny marszałek Senatu RP Stanisław Karczewski na uroczystości nadania imienia prof. Zbigniewa Religi Polskiej Bibliotece Medycznej.
Użytkownicy Biblioteki mają możliwość zapoznać się z ciekawą historią i autentycznymi tradycjami Polski, jej magicznymi zamkami skrywającymi tajemnice przeszłości, średniowieczną architekturą, katedrami i kościołami. Przeglądając strony książek można odwiedzić kopalnie soli w Wieliczce, park i muzeum F. Chopina w Warszawie, Podlaski Wersal w Białymstoku, Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie i wiele innych znanych i godnych uwagi miejsc.
Biblioteka również ma na swoich półkach arcydzieła literackie polskich klasyków i autorów współczesnych, takich jak Olga Tokarczuk, Ałbena Grabowska, Jacek Dukaj, Szczepan Twardoch i inni.
Dzięki staraniom naszych polskim przyjaciół dysponujemy okazałą ilością czasopism medycznych w języku polskim i angielskim, sięgającą do ponad 100 tytułów. Zestawy czasopism przekazują do Biblioteki polskie wydawnictwa Aluna, Czelej, Elsevier Urban and Partner, Medical Tribune, Medycyna Praktyczna, Terapia, Termedia, za co jesteśmy niezmiernie wdzięczni.
Niewątpliwie jednym z najcenniejszych nabytków Biblioteki są dokumenty z prywatnej kolekcji legendarnego polskiego kardiochirurga, twórcy pierwszego w Polsce udanego przeszczepu serca Zbigniewa Religi. Książki trafiły do Biblioteki dzięki pomocy Polskiej Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi i za zgodą żony naukowca. Tematyka przekazywanych woluminów jest różnorodna i związana z życiową, naukową i twórczą drogą Z. Religi, dorobkiem polskich lekarzy, badaniami laboratoryjnymi, zastosowaniem sztucznych narządów w praktyce medycznej. Wśród publikacji dwutomowa „Kardiochirurgia dziecięca” pod redakcją Z. Religi z dedykacją żony uczonego, książka „Cud w medycynie: na granicy życia i śmierci: opowieści lekarzy” z artykułem profesora oraz inne cenne publikacje.
Kolejna kolekcja książek poświęcona wybitnemu polskiemu pulmonologowi, naukowcowi i pisarzowi profesorowi Andrzejowi Szczeklikowi. Przede wszystkim są to książki z dedykacjami, przekazane osobiście przez A. Szczeklika Polskiej Bibliotece Medycznej im. prof. Zbigniewa Religi: „Kore: o chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy”, „Katharsis: o uzdrowicielskiej mocy natury i sztuki”, „Nieśmiertelność: Prometejski sen medycyny”, „Słuch absolutny: Andrzej Szczeklik w rozmowie z Jerzym Illgiem”, a także dwutomowa „Kardiologia”, redagowana przez profesora.
„Interna Szczeklika” to pierwszy polski podręcznik medycyny opartej na dowodach naukowych, który ukazuje się w Polsce od 2005 roku, jest także pierwszym na świecie podręcznikiem wydanym w języku angielskim, hiszpańskim, polskim, ukraińskim i rosyjskim. Podręcznik ma własną stronę internetową www.empendium.com/ua w języku ukraińskim, która jest aktualizowana na bieżąco.
Biblioteka stworzyła ekspozycję poświęconą wybitnemu kardiologowi, twórcy polskiej kardiologii interwencyjnej, profesorowi Witoldowi Rużyłło, która liczy 13 woluminów z dedykacjami profesora oraz książkę „Jazdów” pod redakcją Edwarda Rużyłło, ojca naukowca.
Dumą Biblioteki jest „Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów – ofiar II wojny światowej” w 6 tomach z dedykacjami autora, jednego z najbardziej szanowanych historyków medycyny Jana Bohdana Glińskiego.
W 2021 roku Polska Biblioteka Medyczna im. Zbigniewa Religi została uczestnikiem projektu „Polska Półka” i otrzymała w prezencie książki polskich autorów w językach polskim i ukraińskim. Projekt Instytut Książki, finansowany przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, realizowany Ambasadą RP w Kijowie przy wsparciu Międzynarodowego Stowarzyszenia Przedsiębiorców Polskich na Ukrainie oraz Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie, ma na celu dotarcie do czytelników – zarówno zagranicznych, jak i polskich – w różnych krajach świata poprzez biblioteki, propagowanie wiedzy o Polsce, polskiej kulturze i historii, a także kształtowanie pozytywnego wizerunku Polski. To właśnie w czasie wojny dzięki naszym polskim partnerom księgozbiór uwieloznacznił się o różne słowniki. Łącznie jest ich około 100 egzemplarzy, w tym: interpretujących, historycznych, wojskowych, ortograficznych, ortoepicznych, terminologicznych, frazeologicznych, etymologicznych i t. p. Słowniki obejmują najróżniejsze dziedziny nauki i praktyki: medycynę, nauczanie języków obcych, tłumaczenie, teorię i praktykę informacji naukowej i technicznej, prawoznawstwo, teorię komunikacji masowej, socjologię, historię, etnografię i pomagają użytkownikom Bibliotek w życiu codziennym i zawodowym.
Użytkownicy Polskiej Biblioteki Medycznej im. Zbigniewa Religi mają możliwość skorzystania nie tylko z publikacji drukowanych, ale również i z zasobów elektronicznych.
Dla wyszukiwania informacji księgozbiór Polskiej Biblioteki Medycznej im. Zbigniewa Religi jest wyświetlany w katalogu elektronicznym Narodowej Naukowo–Medycznej Biblioteki Ukrainy w odrębnej bazie danych „Polskie Książki Medyczne”, który ujawnia skład i treść kolekcji, służy do wielopłaszczyznowego wyszukiwania i selekcji dokumentów według informacji o kanale nadawcy, darczyńcach, dedykacjach i adnotacjach do książek. Większość prezentowanych w bazie woluminów mają zeskanowane okładki i treści. Czytelnicy mogą dowiedzieć się o nowych nabytkach w Polskiej Bibliotece Medycznej im. Zbigniewa Religi z biuletynu informacyjnego „Aktualne trendy w medycynie” zamieszczonego na stronie internetowej Narodowej Naukowej Biblioteki Medycznej Ukrainy.
W celu doskonalenia serwisu informacyjnego dla użytkowników, promocji usług, zasobów bibliotecznych, informowania o wydarzeniach i nowościach, znajomości z wybitnymi polskimi lekarzami, omówienia aktualnych zagadnień z zakresu medycyny i historii Polski, Biblioteka korzysta z możliwości własnej strony internetowej https://polska.library.gov.ua oraz ze strony w serwisie społecznościowym Facebook.
Żyjemy w trudnych czasach. Wyzwania stojące przed Biblioteką zmieniają wiele naszych pomysłów, rodzą wiele nowych praktyk, które stosujemy w naszej codziennej pracy. W najbliższym czasie Biblioteka planuje wznowić działalność kursów języka polskiego i stworzyć kącik do pomocy w opanowaniu niezbędnego minimum językowego, bo nic nie jest trwalszą gwarancją współpracy między dwoma krajami niż więzi społeczne i dobra znajomość kultury partnera – a do tego niezwykle ważna jest znajomość języka. Ponadto znajomość języka daje Ukraińcom wiele możliwości, takich jak studiowanie i zamieszkanie w Polsce, zdobycie Karty Polaka, możliwość zapoczątkowania działalności gospodarczej w kraju UE, oglądanie filmów i czytanie książek w oryginale i nawet samo podróżowanie po Polsce staje się o wiele bardziej ciekawe, a wrażenia głębiej zapadają w pamięci.
Można, więc śmiało powiedzieć, że przez lata swojego istnienia Polska Biblioteka Medyczna im. Zbigniewa Religi stała się prawdziwym ośrodkiem polskiej książki medycznej i pełni rolę ośrodka integracji zasobów informacji medycznej i doświadczenia zawodowego pomiędzy naszymi krajami.
Zapraszamy do odwiedzenia Biblioteki – nasz adres: Kijów, ul. Hetmana Pawła Skoropadskiego (dawniej Lwa Tołstoja) 7.
Ludmyła BIŁA
(Kierownik Działu Informacji Międzynarodowej I Kontaktów z Zagranicą Narodowej Naukowej Biblioteki Medycznej Ukrainy).
