IX Kongres Związku Polaków Ukrainy
Ponad dziewięćdziesięciu delegatów z różnych regionów Ukrainy w dniach 29-30 czerwca uczestniczyło w IX Kongresie Związku Polaków Ukrainy - największego zrzeszenia organizacji polskich naszego kraju, aby omówić dokonania poczynione w okresie minionych ośmiu lat, nakreślić zamierzenia na przyszłość, określić dalszą strategię rozwoju organizacji, zatwierdzić projekt nowego Statutu ZPU i wybrać nowe władze na kolejne 4 lata.
Z powodu siły wyższej, pandemii i pełnoskalowej wojny, ostatni VIII Kongres ZPU obradował w listopadzie 2016 r. Decyzją Zarządu Głównego ZPU przedłużono kadencję władz Związku.
Otóż po 8 latach w Kijowie spotkali się delegaci licznie przybyli na IX Kongres – przedstawiciele stowarzyszeń z całej Ukrainy, w tym najliczniejsza delegacja z obwodu żytomierskiego. Po rejestracji wstępnej wśród gości przeprowadzono badanie sondażowe potrzeb organizacji, które przygotował Jerzy Wójcicki. Wyniki badania przydadzą się nowej ekipie władz ZPU, żeby lepiej zorganizować pracę i koordynację z oddziałami poza Kijowem.
To najwyższej rangi zgromadzenie zaszczycili swoją obecnością przedstawiciele korpusu dyplomatycznego Ambasady RP w Kijowie: Konsul Jacek Gocłowski oraz Wicekonsulowie Anna Babiak-Owad i Paweł Owad. Kongres Oświaty Polonijnej z życzeniami owocnych obrad reprezentowała Prezes Wiktoria Laskowska-Szczur.
Ukraińskie władze odpowiedzialne za współpracę z mniejszościami narodowymi reprezentowali: Wołodymyr Kondur z Sekretariatu Pełnomocnika Rady Najwyższej Ukrainy ds. Praw Człowieka , Igor Łossowski - zastępca przewodniczącego Państwowej Służby ds Etnopolityki i Wolności Sumienia oraz Aszot Awanesjan- przewodniczący Rady Wspólnot Narodowych Ukrainy.
Do delegatów Kongresu zostały skierowane listy gratulacyjne z Biura Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą Kancelarii Prezydenta RP, Fundacji „Wolność i Demokracja” oraz Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Życzenia Polakom na Ukrainie w formie video przekazali też podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP Henryka Mościcka-Dendys, wiceprzewodniczący Komisji Łączności z Polakami za Granicą poseł na Sejm RP Jan Dziedziczak, poseł na Sejm RP oraz Prezes Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych Edward Trusewicz i ustępujący Prezes ZPU Antoni Stefanowicz.
W swoim powitalnym słowie do delegatów i gości IX Kongresu ZPU Konsul RP w Kijowie Jacek Gocłowski zaznaczył: „Blisko osiem lat temu, w listopadzie 2016 roku odbył się VIII Kongres ZPU. Te osiem mijających lat to był czas wytężonej pracy na rzecz polskiej wspólnoty w Ukrainie, polskiej kultury i języka polskiego, czas kultywowania polskich tradycji. To był też czas wojny Ukrainy z moskiewskim barbarzyństwem, czas pandemii Covid-19, a ostatnie 857 dni to czas walki o utrzymanie państwowości Ukrainy. Bez wątpienia najważniejszy czas 33-letniej historii niepodległego państwa… Jestem dumny z tego, że Polacy tu, w Ukrainie, bez zastanowienia opowiedzieli się jednoznacznie po właściwej stronie. To także jest wynik pracy wykonanej przez 35 lat przez organizację, przez członków ZPU”.
Konsul Jacek Gocłowski podkreślił, że ma nadzieję na to, że nowe władze będą kontynuowały dzieło swoich poprzedników pamiętając, że „głównym celem Związku jest odrodzenie narodowe Polaków Ukrainy, formowanie i pomoc w zaspokojeniu ich potrzeb, obrona praw narodowościowych, krzewienie języka polskiego, odrodzenie kultury narodowej”.
Konsul zapewnił, że Ambasada RP będzie dalej wspierać nowo wybrane władze ZPU, którym przyjdzie pracować w niełatwych czasach oraz stawić czoła wyzwaniom nieznanym do tej pory, które przyniósł XXI wiek Europie i światu. Podziękował też wszystkim organizacjom skupionym w ZPU za dotychczasową współpracę i pogratulował osiągniętych sukcesów, życząc kolejnych wielu lat działalności na rzecz mniejszości polskiej w Ukrainie.
Miłą niespodzianką Kongresu było odznaczenie pani Lesi Jermak za wieloletnią działalność społeczną - Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Polonii i Polaków za Granicą” przyznaną przez Prezesa Rady Ministrów RP, którą otrzymała z rąk pana Konsula Jacka Gocłowskiego.
Po pobłogosławieniu obrad przez ks. Michała Sadownika z Kijowa wszyscy obecni minutą ciszy uczcili pamięć działaczy polonijnych, którzy odeszli od nas na zawsze i wszystkich, którzy zginęli podczas wojny.
Przewodniczącym Kongresu został wybrany Prezes Partii Polaków Ukrainy Stanisław Kostecki. Według porządku obrad zostały przedstawione sprawozdania z działalności Związku Polaków Ukrainy ustępujących władz, w tym Prezesa Antoniego Stefanowicza, który zapoznał zebranych z najważniejszymi wydarzeniami w działalności ZPU zaistniałymi w ciągu ostatnich ośmiu lat.
„Obecnie ZPU ma ponad 140 oddziałów w 22 obwodach Ukrainy z liczbą członków ponad 35 tys. W ciągu ostatniej kadencji do ZPU dołączyło 17 nowych organizacji… W sierpniu 2023 roku dla rozeznania zaistniałej sytuacji rozpoczęto weryfikację organizacji polskich w Ukrainie przez wszystkie możliwe środki komunikacji: stworzono google ankiety, prowadzono korespondencję, rozmowy telefoniczne. Wynik okazał się bardzo pocieszający – organizacja żyje! W większości członkowie organizacji ZPU znajdują się w Ukrainie, prowadzą swoją działalność w trudnej obecnie sytuacji” – podkreślił Antoni Stefanowicz (Sprawozdanie w całości dołączamy).
Sprawozdanie z działalności w odpowiednich dziedzinach złożyły: kultura – Pierwsza Wiceprezes Lesia Jermak; szkolnictwo – Wiceprezesi: Natalia Szumlańska i Olga Pawluk; działalność wolontariacka – Swietłana Zajcewa-Wiełykodna. W ramach sprawozdania z obszaru kultur, na podstawie materiałów przysłanych przez delegatów, powstał katalog prezentujący działalność poszczególnych organizacji zrzeszonych w ZPU.
Prezes Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie Wiktoria Laskowska-Szczur poinformowała o prężnej działalności organizacji, sytuacji Polaków na Żytomierszczyźnie oraz działaniach w czasie agresji rosyjskiej na Ukrainę.
Rewizyjna Komisja z Wioletą Fedczyszyn na czele złożyła sprawozdanie finansowe oraz przedstawiła dowody niezgodnych z prawem działań Zarządu w zakresie wykluczenia ze składu Zarządu jego członków wybranych podczas VIII Kongresu.
IX Kongres ZPU, zgodnie z protokołem Komisji Rewizyjnej za lata 2016-2023, zapewnił kompletność i obiektywność, bezstronne i rzetelne rozpatrzenie skargi Wiktorii Laskowskiej-Szczur na przyjętą decyzję Zarządu Głównego (Protokół nr 2 z dnia 23.06.2018 r.) zgodnie z art. 11 Ustawy Ukrainy „O stowarzyszeniach publicznych” i postanowił unieważnić decyzję o „odwołaniu Wiktorii Laskowskiej-Szczur ze składu Zarządu Głównego bez ważnych powodów w latach 2017–2018 i niedopuszczalnym zachowaniu dyskredytującym Związek”, co jest niezgodne ze Statutem ZPU.
Jednym z głównych punktów porządku dnia Kongresu były wybory prezesa ZPU.
Swoje autoprezentacje oraz program rozwoju przedstawiły dwie kandydatki na stanowisko prezesa: Lesia Jermak (Kijów) i Natalia Szumlańska (Żytomierz). Obydwie prezentacje i oba programy były bardzo interesujące pod względem merytorycznym, a także zawierały ciekawe nowotarskie pomysły dotyczące dalszej przyszłości organizacji.
W wyniku transparentnego głosowania 72 głosów oddano na Lesię Jermak, 19 – na Natalię Szumlańską. Na Prezesa Związku Polaków Ukrainy na następną kadencję większością głosów wybrano Lesię Jermak.
„Praca społeczna – to setki godzin, wysiłek i osobiste wyrzeczenia. Mój imponujący dorobek dotychczasowej działalności podobnie skłania do refleksji i docenienia trudu i uporu, jaki stał u jego podstaw. Obecny sukces od uczestniczki kijowskiego polskiego zespołu „Jaskółki” przy KNKSP „ZGODA” do Prezesa ZPU zawdzięczam swojej śp. Mamie, która wspierała mnie od samego początku mojej działalności oraz rodzinie, która mnie wspiera we wszystkich moich poczynaniach i inicjatywach, która świadomie dała zgodę na delegowanie mnie na kandydatkę na stanowisko Prezesa ZPU. Losowi, który podarował mi nieprzeciętny talent, pasję twórczą i upór w realizacji zamierzonego celu. Także nie byłoby to możliwe, gdyby nie ludzie, którzy są dla mnie przykładem i inspiracją, z którymi od lat współpracuję, na których wsparcie i pomoc zawsze mogę liczyć. Dziękuję WAM – Antoni Stefanowicz, Stanisław Kostecki, śp. Stanisław Panteluk, Aleksander Polaczok, Wiktoria Laskowska-Szczur, Rościsław Raczyński, Andżelika Płaksina, Łarysa i Switłana Bułanowe, Ewa Mańkowska” – zaznaczyła nowo wybrana Prezes ZPU Lesia Jermak.
„Polacy Żytomierszczyzny popierają Lesię Jermak, z którą owocnie współpracujemy wiele lat. W imieniu Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków Ukrainy składamy serdeczne gratulacje z okazji wyboru na stanowisko prezesa ZPU. Życzymy nowej przewodniczącej oraz Zarządowi sukcesów w realizacji wszystkich zamierzeń oraz nowych projektów, które przyczynią się do wzmocnienia i rozwoju polskiej społeczności na Ukrainie” - zaznaczyła Wiktoria Laskowska-Szczur.
Następnie przeprowadzono wybory do Zarządu Głównego ZPU, gdzie wysunięto 16 kandydatur. W wyniku jawnego głosowania delegatów do Zarządu Głównego Związku Polaków Ukrainy weszli:
- Stanisław Kostecki (Chmielnicki)
- Switłana Bułanowa (Kijów)
- Igor Janiszewski-Chłystow (Nowa Kachowka)
- Lidia Jegorowa (Zaporoże)
- Ludmiła Kotyk (Chmielnicki)
- Wiktoria Laskowska-Szczur (Żytomierz)
- Wiktor Marenycz (Kremenczug)
- Walentyna Pasiecznik (Szepetówka)
- Maria Piwowarska (Żytomierz)
- Andżelika Płaksina (media)
- Aleksander Polaczok (Kropiwnicki)
- Halina Pomazan (Krzywy Róg)
- Rościsław Raczyński (Kijów)
- Jerzy Sokalski (Berdyczów)
- Jerzy Wójcicki (Winnica)
- Switłana Zajcewa-Wiełykodna (Odessa)
Komisja Rewizyjna:
- Wioleta Fedczyszyna (Kijów)
- Maryna Gorbacz (Kramatorsk)
- Natalia Manijczuk (Szepetówka)
- Oleksy Mazur (Winnica)
- Ludmiła Wolska (Żytomierz)
Po ogłoszeniu składu Zarządu Głównego i Komisji Rewizyjnej przegłosowano kandydaturę Pierwszego Wiceprezesa ZPU, którym został Stanisław Kostecki.
Burzliwe debaty toczyły się podczas omawiania nowego projektu Statutu ZPU, do którego zostały wprowadzone ważne dla Polaków uzupełnienia, m. in.: „Związek Polaków Ukrainy opiera się na moralnych zasadach Kościoła katolickiego” itd.
W drugim dniu Kongresu na jego uczestników czekały eksperckie sesje w komisjach, w których zostały omówione strategie rozwoju organizacji na lata 2024-2028.
Głównym promotorem i organizatorem komisji była Prezes Stowarzyszenia „Ukraińsko-Polski Sojusz im. Tomasza Padury” z Równego Ewa Mańkowska. W grupach delegaci omówili ważne dla polskiego środowiska tematy dot. kultury, mediów, oświaty, zachowania miejsc pamięci narodowych, wolontariatu, młodzieży itd. Zostały opracowane uchwały i plan działalności. Była to możliwość integracji przedstawicieli liderów ruchu polskiego z całej Ukrainy według interesów i kierunku działalności. Zostały nawet stworzone grupy w vaiberze i podjęto decyzję o spotkaniu w trybie on-line raz w miesiącu.
Podsumowując pracę Kongresu Prezes Lesia Jermak zaznaczyła: „ Dziękuję wszystkim za tak aktywną pracę. Bardzo się cieszę, że wszystkie nasze cele, które przedstawiłam wczoraj i które Państwo wypowiedzieli dzisiaj, są bardzo podobne. Każdy z Was ma zapał do pracy, a to znaczy, że każda nasza organizacja na pewno będzie się rozwijać”.
Na zakończenie pracy Kongresu Wicekonsul Anna Babiak-Owad zaznaczyła: „Chciałabym pogratulować nowo wybranym władzom i życzyć dobrej pracy, ponieważ potencjał jest. Chcemy też zapewnić, że mogą Państwo liczyć na merytoryczną pomoc Ambasady RP i Wydziału Konsularnego, których pracownicy będą współpracować z Państwem i brać aktywny udział w Państwa projektach”.
Kongres ZPU zakończył się mszą świętą odprawioną w katedrze św. Aleksandra w Kijowie.
Warto zauważyć, że Kongres został przeprowadzony na wysokim poziomie organizacyjnym, wybory odbyły się w sposób transparentny.
Chociaż prace Kongresu utrudniały syreny alarmowe, wyłączenie prądu, na sali panowała życzliwa i przyjacielska atmosfera, obrady delegatów odbywały się spokojnie, w jedności i tolerancji.
IX Kongres ZPU potwierdził, że w Ukrainie nadal mieszka wielka polska społeczność, o czym świadczy przybycie wielu prezesów i działaczy polonijnych do Kijowa. Organizacje polskie podejmują ważne dla Polaków Ukrainy wyzwania oraz realizują wiele rozmaitych inicjatyw, co pomnaża bogactwo kulturowe Ukrainy.
Oprac. „DK”
(Zdjęcia: Andżelika Płaksina)
KULTURA
[...] Nie zważając na problemy i trudności ZPU rozwija różne formy swej działalności w pierwszej kolejności w sferze kultury i szkolnictwa. Polska kultura osadzona na granicy dwóch wielkich tradycji – zachodniej i wschodniej – w swojej ponad tysiącletniej historii wypracowała swój unikalny charakter. Dorobek kultury przekazywany jest kolejnym pokoleniom, dzięki czemu naród zachowuje ciągłość, trwałość w czasie. Aby zrozumieć specyfikę kultury polskiej, konieczne jest poznanie historii naszego kraju ojczystego. Wszystkie organizacje ZPU dążą to tych celów, rozpowszechniając kulturę polską na terenach Ukrainy, kultywując polskie tradycje narodowe, umacniając w Polakach Ukrainy poczucie przynależności do ojczyzny.
Program wydarzeń kulturalnych systematycznie rozwija się i wzbogaca. Grupy twórcze reprezentują polską kulturę oraz swoje osiągnięcia na festiwalach kultury polskiej oraz innych imprezach kulturalno-oświatowych, np. oprócz festiwalu „Tęcza Polesia”(zapoczątkowanego jeszcze przez śp. Stanisława Szałackiego i Walentego Grabowskiego) przeprowadzane są ogólnoukraińskie festiwale polskiej piosenki współczesnej w Kijowie, dziecięcej w Odessie, organizowany jest Festiwal polskiej muzyki klasycznej w Kropiwnickim, „Akermański Polonez” w Biełgorod-Dniestrowskim, w Jużnoukraińsku. W Kijowie udało się zainicjować powstanie nowego formatu festiwalu połączonego z warsztatami „Impuls Polskości” (2020, 2021).
W każdym oddziale naszej organizacji odbywają się koncerty, obchody z okazji polskich świąt państwowych (Dnia Niepodległości, Dnia Konstytucji itp.). Z okazji świąt religijnych organizowane są jasełka, festiwale i konkursy polskich kolęd i pastorałek, np.: Konkurs kolęd w Korosteniu, czy też w Kijowie, gdzie zapoczątkowano Festiwal polskich kolęd i pastorałek „ Hej kolęda, kolęda!” z możliwością uczestnictwa zdalnego, co umożliwia wszystkim chętnym zaprezentowanie swojego twórczego dorobku, niezależnie od kraju, w którym się obecnie znajdują. W ramach spotkań poetyckich odbywają się wieczory poetyckie i konkursy recytatorskie dla dzieci i młodzieży. Dla pogłębienia wiedzy z zakresu języka i kultury polskiej organizowane są wyjazdy dla dzieci i młodzieży na międzynarodowe imprezy do Polski, takie jak: festiwale, warsztaty artystyczne, konkursy recytatorskie.
W 2023 r. obchodziliśmy 35-lecie ZPU. Z tej okazji zorganizowano wydarzenie pt.: „Smutek ma kolor...”, które zaprezentowało działalność polskich organizacji zrzeszonych w ZPU w dzisiejszej rzeczywistości. [...]
W ramach sprawozdania z obszaru kultur, na podstawie materiałów przysłanych przez delegatów, powstał katalog prezentujący działalność poszczególnych organizacji zrzeszonych w ZPU.
(Informacja opracowana przez Lesię Jermak)
SZKOLNICTWO
Ogólny obraz stanu nauczania języka polskiego i kultury polskiej w stowarzyszeniach polskich ZPU między Kongresami (VIII i XI) na podstawie informacji podanych przez organizacje.
Wydarzenia i konkursy organizowane przez organizacje:
- Narodowe czytania
- Olimpiady języka i literatury polskiej,
- Organizacja konkursów recytatorskich
- Organizacja małych form teatralnych
- Otwarcie i zakończenie roku szkolnego,
- Konkursy prac plastycznych (np. Niepodległa Polska, 100 rocznica urodzin Papieża, warsztaty okolicznościowe)
(Informacja opracowana przez dr Olgę Pawluk, dr Natalię Szumlańską)
BADANIE POTRZEB ORGANIZACJI CZŁONKOWSKICH ZPU
Podczas obradowania IX Kongresu ZPU miało miejsce badanie potrzeb organizacji przez ankietowanie delegatów zorganizowane przez Jerzego Wójcickiego (członka ZG ZPU).
- Główne kierunki naszej dalszej działalności - kultura i oświata.
- Oczekiwania wobec nowych władz -wsparcie w realizacji projektów, poczucie bycia częścią polskiej społeczności Ukrainy.
Niżej przedstawiamy rezultaty:
Jakie wspólne działania najlepiej realizować pod egidą ZPU?
- imprezy i wydarzenia kulturalne (festiwale, konkursy, olimpiady)
- nauka języka polskiego i historii Polski
Czego Pan/Pani oczekuje od przyszłego Prezesa i Zarządu:
- wsparcia w realizacji własnych projektów
- poczucia bycia członkiem społeczności polskiej w Ukrainie
Od ilu lat Państwa organizacja należy do ZPU?
- 5-10 lat
- 10+ lat
Główne kierunki działalności waszej organizacji?
- kultura
- oświata
NOWE WŁADZE ZWIĄZKU POLAKÓW UKRAINY 2024-2028
Prezes:
Lesia Jermak
Wiceprezes:
Stanisław Kostecki
Zarząd Główny:
Switłana Bułanowa (Kijów)
Igor Janiszewski-Chłystow (Nowa Kachowka)
Lidia Jegorowa (Zaporoże)
Ludmiła Kotyk (Chmielnicki)
Wiktoria Laskowska–Szczur (Żytomierz)
Wiktor Marenycz (Kremenczug)
Walentyna Pasiecznik (Szepetówka)
Maria Piwowarska (Żytomierz)
Andżelika Płaksina (media)
Aleksandr Polaczok (Kropiwnicki)
Halina Pomazan (Krzywy Róg)
Rościsław Raczyński (Kijów)
Jerzy Sokalski (Berdyczów)
Jerzy Wójcicki (Winnica)
Switłana Zajcewa-Wiełykodna (Odessa)
Komisja Rewizyjna:
Wioleta Fedczyszyna (Kijów)
Maryna Gorbacz (Kramatorsk)
Natalia Manijczuk (Szepetówka)
Oleksy Mazur (Winnica)
Ludmiła Wolska (Żytomierz)
To najwyższej rangi zgromadzenie zaszczycili swoją obecnością przedstawiciele korpusu dyplomatycznego Ambasady RP w Kijowie: Konsul Jacek Gocłowski oraz Wicekonsulowie Anna Babiak-Owad i Paweł Owad
Moment odznaczenia pani Lesi Jermak za wieloletnią działalność społeczną - Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Polonii i Polaków za Granicą”
Prezydium IX Kongresu ZPU: Aleksander Polaczok, przewodniczący Stanisław Kostecki, Ludmiła Misina
Wołodymyr Kondur z Sekretariatu Pełnomocnika Rady Najwyższej Ukrainy ds. Praw Człowieka
Igor Łossowski - zastępca przewodniczącego Państwowej Służby ds Etnopolityki i Wolności Sumienia
Prezes Kongresu Oświaty Polonijnej, Prezes Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków Ukrainy Wiktoria Laskowska-Szczur
Delegaci Kongresu ZPU głosują za porządek dzienny
Autoprezentacja kandydata na stanowisko prezesa ZPU Lesi Jermak (Kijów)
Autoprezentacja kandydata na stanowisko prezesa ZPU Nataii Szumlańskiej (Żytomierz)
Chwile tajnego głosowania na prezesa Związku Polaków Ukrainy
Chwile tajnego głosowania na prezesa Związku Polaków Ukrainy
Nowo wybrany Prezes ZPU Lesia Jermak przedstawia nowy Zarząd Główny (2024-2028), życząc owocnej pracy
Promotorem i organizatorem komisji była Prezes Stowarzyszenia „Ukraińsko-Polski Sojusz im. Tomasza Padury” z Równego Ewa Mańkowska (P)
W komisjach delegaci omówili ważne dla polskiego środowiska tematy dot. kultury, mediów, oświaty, zachowania miejsc pamięci narodowych, wolontariatu, młodzieży itd.
